Jeden z poprzednich moich artykułów poświęciłem Charytatywnemu Stowarzyszeniu Niesienia Pomocy Chorym „MISERICORDIA”. Wypada zatem przybliżyć Czytelnikom działalność, profil i misję kolejnych placówek Stowarzyszenia.
Warsztat Terapii Zajęciowej przy Charytatywnym Stowarzyszeniu Niesienia Pomocy Chorym „MISERICORDIA” jest, służącą swoim uczestnikom – osobom chorującym psychicznie – instytucją o długofalowym programie działania. Składa się nań praca nad redukcją deficytów, związanych z chorobą – takich, jak słabsza motywacja do realizacji celów życiowych, mniejsza spostrzegawczość, trudności w nawiązywaniu kontaktów społecznych i ich podtrzymywaniu oraz w rozumieniu sytuacji społecznej, słabsza umiejętność dostosowania zachowania do sytuacji społecznej. Eliminacja tych, zrodzonych przez chorobę, trudności i ograniczeń dokonuje się w oparciu o terapię zajęciową – to jest wykonywanie konkretnych, użytecznych prac. Zmierzają one do usprawnienia funkcji poznawczych i społecznych, a przez to także – kompetencji zawodowych ich podmiotu. Warsztat stanowi jedno z ogniw Stowarzyszenia, ułatwiającego osobie chorującej psychicznie przebycie drogi: począwszy od pobytu w szpitalu (poddania się leczeniu), przez nawiązywanie elementarnych relacji społecznych i kształtowanie umiejętności organizacji czasu wolnego (dużą rolę pełni w tym zakresie ŚDS), przygotowanie do pełnienia funkcji społeczno-zawodowych w społeczeństwie (rola samego WTZ) aż po podjęcie pracy zarobkowej w ramach zakładu pracy chronionej, jakim jest funkcjonujący przy „MISERICORDII” Zakład Aktywności Zawodowej. Realizacja tych celów możliwa jest do osiągnięcia jedynie stopniowo i w miarę upływu lat.
Począwszy od swego powstania w roku 2006 (w grudniu 2012 minęło 6 lat od założenia placówki) Warsztat rozwija się i doskonali metody swego działania. W siedmiu pracowniach (Gospodarstwa Domowego I /kulinarnej/, Gospodarstwa Domowego II /porządkowej/, Krawieckiej i Prac Ręcznych, Stolarskiej, Multimedialno-Artystycznej, Wikliniarskiej i Rękodzieła Artystycznego oraz Poligraficzno-Komputerowej) uczestnicy nabywają sprawności przydatnych na rynku zawodowym: uczą się obowiązkowości, punktualności, systematyczności, poddawania się elementarnym wymogom dyscypliny. Praca pod kierunkiem instruktora terapii zajęciowej (który nie tylko pełni funkcję instruktora, ale i pracuje wraz z uczestnikami) zmierza równocześnie do ukształtowania umiejętności merytorycznych. Obok kształtowania postaw wobec pracy i wobec innych osób (współpracowników, zwierzchników), zmierza do nabycia umiejętności takich, jak obsługa xerokopiarki, komputera, wykonanie wyrobu krawieckiego lub przygotowanie mebla.
Podyktowaną doświadczeniem, dobrą praktyką Warsztatu jest powiązanie wymienionych oddziaływań edukacyjnych i socjoterapeutycznych z potrzebami rynku. Uczestnicy WTZ z reguły wiedzą, iż to, co wykonują, jest potrzebne komuś konkretnemu. Ubogaceni doświadczeniem pracy w pracowni porządkowej, nie tylko zdolni są do udzielenia praktycznej odpowiedzi na pytanie o wymogi czystości pomieszczeń i sprzętów, czy o należyte użycie środków konserwujących, ale stają się dobrze przygotowanymi kandydatami do zatrudnienia przez funkcjonujące na rynku firmy sprzątające.
Przygotowanie do życia w społeczeństwie to nie tylko kwestia zdolności do podjęcia pracy, zaś u podstaw idei WTZ leży wizja uczestnika jako osoby – to jest istoty wielowymiarowej. Stąd stałym elementem w funkcjonowaniu placówki jest organizowanie wyjść do miasta po to, żeby zobaczyć, czym żyje świat od strony kulturalnej; jaki jest wkład w cywilizację innych ludzi. Chodzimy do ŚDS, do Klubu „Serce”, do instytucji zaprzyjaźnionych na Lubelszczyźnie – mówi udzielająca mi wszechstronnych wyjaśnień na temat funkcjonowania WTZ, Kierownik tej instytucji dr Jadwiga Leśniewska. Organizujemy zloty zaprzyjaźnionych ośrodków u nas, spotkania z WTZ w Puławach, wyjazdy do Nałęczowa. Zapraszamy osoby, które coś cennego nam opowiedzą, również artystów. Należeli do nich w minionym roku m.in. Dariusz Tokarzewski z grupy VOX oraz chór Jubilaeum.
Cykliczną, organizowaną w obrębie Warsztatu, imprezą jest koncert życzeń. W elegancko przygotowanej przez uczestników przestrzeni celebrowany jest czas rozrywki. Każdy z uczestników ofiarowuje na karteczce swoje życzenia dla wybranej osoby wraz z dedykacją muzyczną. Koncert prowadzony jest na żywo przez dwóch konferansjerów. Spotkania takie bardziej może nawet, niż poświęcony na pracę czas, zbliżają uczestników do siebie, ucząc otwartości na innych, nawiązywania relacji opartych na żywej solidarności serc.
Jest w corocznym harmonogramie organizowanych przez Warsztat imprez także miejsce na atrakcje wyjątkowe – przynoszące więcej przeżyć i żywiej oczekiwane przez podopiecznych. W ubiegłym roku należały do nich: – majowa wycieczka krajoznawcza do Kazimierza Dolnego oraz odbyta w tym samym miesiącu w Chełmie Olimpiada dla Osób Niepełnosprawnych. WTZ „MISERICORDIA” osiągnął w tych zawodach wiele sukcesów: I miejsce zespołowo (złoty medal) w przeciąganiu liny, I miejsce w biegu na 100 metrów mężczyzn, brązowy medal w pchnięciu kulą. Wrzesień był miesiącem 3-dniowej wycieczki w Bieszczady.
Na szczególną uwagę zasługują odbyte 21.XI. w siedzibie WTZ Jesienne Spotkania Bardów. Przeprowadzona z udziałem sześciu ośrodków z woj. lubelskiego impreza zgromadziła 154 uczestników; zaproszone grupy prezentowały swój dorobek wokalny. Ideą uroczystości, której opiekunem był kapelan szpitala neuropsychiatrycznego ks. Tadeusz Liminowicz, jest spotkanie ludzi muzykujących, śpiewających, tworzących muzykę i teksty. Nie ma tutaj miejsca na rywalizację, ale na wspólne śpiewanie i świętowanie. Repertuar tej muzycznej imprezy jest zróżnicowany: począwszy od poezji własnej, pieśni mogących wciągnąć do zabawy, aż po występy takich artystów, jak P. Dariusz Tokarzewski z zespołu VOX ze Świdnika. Podkreślić należy, że Jesienne Spotkania Bardów odbyły się dzięki dofinansowaniu ze strony ROPS, którego wsparcie umożliwiło pokrycie wydatków na catering i nagrody dla uczestników.
U progu Nowego Roku powiedzieć należy nieco i o planach kierowanej przez P. Jadwigę Leśniewską placówki. Środa 16. I. będzie dniem Przeglądu Jasełkowego w siedzibie WTZ. Formuła tej imprezy jest podobna, jak w wypadku listopadowych spotkań bardów z tą różnicą, że różnorodne formy twórczości śpiewanej i scenicznej mieć będą za przedmiot Boże Narodzenie. Oczekiwać należy odegrania Jasełek, rozmaitych przedstawień (występów z Turoniem i gwiazdą jasełkową), w tym o charakterze pantomimicznym (angażujących dźwięk, światło oraz grę aktorów).
W końcu karnawału, jak co roku, odbędzie się bal, który będzie jednocześnie balem przebierańców. Taki bal to kolejna wspaniała okazja, by pogłębiać przyjaźnie między uczestnikami WTZ oraz poznawać nowych przyjaciół z innych ośrodków.
Bogaty będzie program czerwcowego wyjazdu do Pragi oraz w Sudety (Karpacz, Praga – Hradczany, Zamek Praski, Katedra Św. Wita, Bazylika Św. Jerzego, Plac Wacława, Stary Pałac Królewski; Kotlina Jeleniogórska – zamek Chojnicz, wodospad Kamieńczyk, wodospad Szklarka, Muzeum Ziemi. Ostatnie dwa dni wycieczki poświęcone będą zwiedzaniu Skalnego Miasta oraz nawiedzeniu Częstochowy.
Wyjścia do kina, teatru, filharmonii – to zaś już normalny i oczywisty element atrakcji, planowanych i realizowanych wspólnie przez uczestników i pracowników WTZ.
Zapytana o stojące przed Warsztatem trudności i wyzwania, jego Kierownik wskazuje na potrzebę zmiany sposobu finansowania rehabilitacji. Samo Stowarzyszenie rozwija się, wymagania rynku rosną, podczas gdy przewidziana przez PFRON kwota dofinansowania od wielu lat pozostaje na tym samym poziomie. Zdobywane co roku środki dodatkowe z Samorządu Województwa Lubelskiego i z PFRON są wielką pomocą, gdyż pozwalają na dofinansowanie szkoleń dla kadry, która dzięki temu wzbogaca się o nowe narzędzia pracy i nowe umiejętności, co – oczywiście – przekłada się na jakość pracy w WTZ. Ze zrealizowaniem tego typu projektów wiąże się jednak nieodmiennie konieczność złożenia szeregu sprawozdań. Może trochę zbyt wiele w tym papierologii…
Funkcjonujący już od sześciu lat przy ChSNPCh „MISERICORDIA” WTZ wypełnia lukę w przestrzeni instytucjonalnej pozostającej do dyspozycji tych, którzy dla funkcjonowania w społeczeństwie potrzebują naszego wsparcia. Kilkuletnie doświadczenie placówki wskazuje, iż z pomocą kapelana, grona instruktorów oraz wielu innych ludzi gorących serc – nadzieja wielu spośród dotkniętych przez chorobę osób na normalne życie może się ziścić. Swój wkład w rozwój Stowarzyszenia mają także ci, którzy co roku dokonują odpisu 1 % podatku na dzieło ChSNPCh „MISERICORDIA”. Chętne zaś do uczestnictwa w Warsztacie osoby chorujące psychicznie, legitymujące się Orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności ze wskazaniem do uczestnictwa w WTZ, mogą się zgłaszać pod jego adres:
Autor dziękuje P. Kierownik WTZ dr Jadwidze Leśniewskiej oraz kapelanowi szpitala neuropsychiatrycznego ks. Tadeuszowi Liminowiczowi za poświęcony cenny czas i uwagę.
Zygmunt Marek Miszczak