Turystyka wytchnieniowa to rozwijająca się w Polsce forma turystyki społecznej, która łączy ideę dostępności z realnym wsparciem dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami.
Turystyka wytchnieniowa to rozwijająca się w Polsce forma turystyki społecznej, która łączy ideę dostępności z realnym wsparciem dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami.
Jej istotą jest połączenie wypoczynku z opieką – umożliwienie opiekunom chwil wytchnienia i regeneracji, bez konieczności rezygnacji z profesjonalnej opieki nad bliskimi. To odpowiedź na konkretne potrzeby rodzin i opiekunów, którzy na co dzień mierzą się z ogromnym wysiłkiem fizycznym i emocjonalnym.
Turystyka wytchnieniowa zyskuje na znaczeniu także jako element szerszego podejścia do turystyki dostępnej – takiej, która zakłada udział osób z różnymi potrzebami w życiu społecznym, kulturalnym i wypoczynkowym.
To właśnie z myślą o rozwijaniu tej idei powstała Ogólnopolska Sieć Turystyki Wytchnieniowej – przestrzeń współpracy organizacji, instytucji, samorządów i firm, którym bliska jest wizja turystyki dostępnej dla wszystkich. Sieć umożliwia wymianę doświadczeń, budowanie partnerstw i wspólne działania na rzecz rozwoju usług wytchnieniowych w kontekście turystyki.
Ogólnopolska Sieć Turystyki Wytchnieniowej
Ogólnopolska Sieć Turystyki Wytchnieniowej została zainicjowana w 2022 roku przez Fundację Ładne Historie w ramach projektu finansowanego ze środków Funduszy Norweskich (Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy). Od samego początku jej fundamentem było wspólne budowanie przestrzeni przez organizacje pozarządowe, instytucje publiczne, samorządy i firmy. Sieć powstała jako odpowiedź na potrzebę zrzeszania i wspierania podmiotów, które już realizowały oddolne działania z zakresu turystyki wytchnieniowej oraz zachęcenia nowych.
Mając własne doświadczenia, w tym m.in. projekt „(Po)Łączą nas góry” (2019 rok) Fundacja Ładne Historie uznała, że aby turystyka wytchnieniowa mogła być objęta systemowym wsparciem, konieczne jest stworzenie silnego, licznego środowiska ekspertów i praktyków w tej dziedzinie.
Obecnie Sieć zrzesza osoby i podmioty z całej Polski, zajmujące się turystyką społeczną oraz te odpowiedzialne za wdrażanie i realizację różnych form opieki wytchnieniowej dla osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin.
Nadrzędnym celem sieci jest rozwój usług wytchnieniowych w sektorze turystyki poprzez zwiększenie dostępu do aktywnych form opieki wytchnieniowej, budowanie świadomości potrzeby rozwoju oferty i zwiększanie dostępu dla szerokich grup społecznych w tego rodzaju ofercie. Oprócz tego zapraszamy do podejmowania działań rzeczniczych w kwestiach, które wspólnie uznamy za kluczowe dla rozwijania w Polsce aktywnych form opieki wytchnieniowej.
Cele Sieci realizowane są m.in. poprzez:
- organizowanie konferencji, warsztatów i spotkań
- tworzenie strategii rozwoju turystyki wytchnieniowej
- tworzenie modelu autorzecznictwa
- rekomendacje zmian prawnych (prawo krajowe, lokalne)
- aktywny udział w konsultacjach społecznych i pracach komisji na różnych szczeblach
- realizację kampanii społecznych i promocję dobrych praktyk
Na czym polega uczestnictwo w Sieci? Przede wszystkim ma dobrowolny charakter. Spotkania sieci odbywają się kilka razy do roku w formule stacjonarnej lub online. Służą one prezentacji najciekawszych praktyk, inicjowaniu współpracy, dyskutowaniu aktualnych tematów, planowaniu wspólnych działań rzeczniczych.
W ramach działań sieci organizowane są również wizyty studyjne, w ramach których odwiedzamy miejsca, w których są realizowane ciekawe inicjatywy związane z turystyką oraz aktywną opieką wytchnieniową osób z niepełnosprawnościami.
Aby dołączyć do Ogólnopolskiej Sieci Turystyki Wytchnieniowej, wystarczy wypełnić formularz kontaktowy oraz deklarację członkowską. Do współpracy zapraszamy zarówno organizacje społeczne, instytucje publiczne, jak i podmioty prywatne, które chcą wspólnie rozwijać turystykę wytchnieniową w Polsce.
Więcej informacji oraz dokumenty do pobrania znajdą na stronie:
https://turystykawytchnieniowa.pl/
Aktualności i relacje z działań Sieci dostępne są również na profilu FB:
https://www.facebook.com/TurystykaWytchnieniowa
Projekt „Urlop od opieki”
Obecnie, Fundacja Ładne Historie wspólnie z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i hiszpańską Fundación También, realizuje projekt pn. „Urlop od opieki. Model turystyki wytchnieniowej”. Inicjatywa finansowana jest z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021–2027 i potrwa do 31 lipca 2028 r.
W ramach projektu opracowywany jest model świadczenia usług turystyki wytchnieniowej, który następnie zostanie przetestowany w praktyce. Minimum 24 grantobiorców – organizacje pozarządowe i podmioty ekonomii społecznej – otrzymają do maksymalnie 800 tys. zł każdy na realizację pilotażowych wyjazdów. Program obejmie łącznie 2400 beneficjentów – zarówno osoby z niepełnosprawnościami, jak i osoby bliskie.
Model powstaje w gronie eksperckim na podstawie badań przeprowadzonych wśród opiekunów, osób z niepełnosprawnościami oraz dotychczasowych organizatorów turystyki wytchnieniowej. W kolejnych etapach przewidziano opracowanie materiałów edukacyjnych oraz przetestowanie modelu. Docelowo ma on stanowić punkt odniesienia i standard świadczenia tego typu usług w Polsce.
Projekt przewiduje również wymianę doświadczeń z partnerem zagranicznym. W czerwcu 2025 roku odbyła się pierwsza wizyta studyjna w Hiszpanii z udziałem przedstawicielek Fundacji Ładne Historie i PFRON, która miała na celu wymianę wiedzy i praktyk w zakresie organizowania turystyki wytchnieniowej dla osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin. Uczestnictwo w aktywnościach organizowanych przez hiszpańską organizację było okazją do poznania od praktycznej strony różnorodnych metod pracy z osobami z niepełnosprawnościami – niezależnie od rodzaju niepełnosprawności – a także z całymi rodzinami. Doświadczenia zdobyte podczas wizyty studyjnej stały się inspiracją do przeniesienia i adaptacji wybranych dobrych praktyk na grunt polski.
Tekst: Urszula Bandurowska
Urszula Bandurowska – Wrocławianka, absolwentka pedagogiki na Uniwersytecie Wrocławskim. Od kilkunastu lat aktywnie zaangażowana w działalność organizacji pozarządowych, zarówno zawodowo, jak i wolontariacko. Przez 10 lat współpracowała z Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych Sektor 3 we Wrocławiu, gdzie specjalizowała się w doradztwie w zakresie zakładania i prowadzenia organizacji pozarządowych, realizacji zadań publicznych, współpracy z biznesem oraz organizacji wolontariatu i praktyk studenckich. Odpowiadała również za organizację szkoleń dla sektora NGO. Posiada doświadczenie jako szkoleniowiec i konsultant, dzieląc się swoją wiedzą i wspierając rozwój sektora pozarządowego. W Fundacji Ładne Historie odpowiada za koordynację Ogólnopolskiej Sieci Turystyki Wytchnieniowej.
Materiał powstał w ramach projektu „Wzmacniamy aktywność”
realizowanego w okresie 01.01.2025 r. – 29.02.2028 r.
przez Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki
Zadanie publiczne jest dofinansowane ze środków PFRON
UWAGA: Pobieranie, kopiowanie i jakiekolwiek inne wykorzystanie treści dostępnych w powyższym materiale wymaga pisemnej zgody LFOON – SW będącego właścicielem serwisu www.niepelnosprawnilublin.pl.