O punkcie informacyjno-konsultacyjnym dla mieszkańców Lublina i okolic.
Jak zareagować na rodzący się problem psychiczny? – Na jakie formy pomocy i/lub leczenia może liczyć osoba chorująca psychicznie? – Gdzie uzyskać pomoc w uzyskaniu orzeczenia o niepełnosprawności, znalezieniu zatrudnienia, zagospodarowaniu czasu wolnego? W jaki sposób pomóc osobie bliskiej, zmagającej się z kryzysem psychicznym? Odpowiedzi na te i inne pytania udziela osobom chorującym psychicznie, ich rodzinom i bliskim, a także osobom jedynie potrzebującym doraźnej pomocy psychologicznej niedawno otwarty punkt informacyjno-konsultacyjny dla mieszkańców Lublina i okolic zmagających się z kryzysami psychicznymi.
Ideą punktu konsultacyjnego jest skumulowanie baz danych, współpraca z instytucjami świadczącymi pomoc medyczną, psychologiczną, terapeutyczną, opiekuńczą, prawną i inną w celu zwiększenia dostępności wszelkich usług świadczonych przez instytucje państwowe i społeczne na rzecz osób cierpiących na dolegliwości zdrowotne o tym właśnie profilu. Działalność punktu informacyjno-konsultacyjnego pozwala na przezwyciężenie zagubienia i dezorientacji, mogących dotykać nie tylko osoby chorujące, ale i ich bliskich, rodziny i przyjaciół. Wraz z otwarciem punktu dostępnym się staje źródło pełnej i autorytatywnej informacji dotyczącej problemów osób, którym szczególnie trudno jest skorzystać z istniejących przecież form wszechstronnej pomocy.
W końcowej części niniejszego artykułu postaram się zasygnalizować formy pomocy mieszczące się w szerokim spektrum usług, o których informuje i skorzystanie z których ułatwia punkt informacyjno-konsultacyjny. W tym miejscu poświęcę słów kilka genezie tej instytucji.
Jest ona owocem rozpoczętej w 2006 r. współpracy Lubelskiego Stowarzyszenia Ochrony Zdrowia Psychicznego i niemieckiego stowarzyszenia Albatros e. V., mającego na celu rehabilitację osób chorujących psychicznie na terenie Berlina. W 2011 r. podjęto wdrażanie projektu, finansowanego przez fundację Aktion Mensch, przewidującego utworzenie punktu informacyjno-konsultacyjnego. Jego celem jest udzielanie osobom niepełnosprawnym psychicznie i ich bliskim informacji o ośrodkach i placówkach świadczących pomoc osobom chorym. Przyjęto założenie, iż rehabilitacja świadczona być powinna w środowisku osoby chorującej, w miarę możliwości poza szpitalem – np. poprzez Klub Samopomocy, Środowiskowy Dom Samopomocy, czy Warsztat Terapii Zajęciowej.
Dostępna w punkcie informacyjno-konsultacyjnym baza informacji służyć może nie tylko mieszkańcom Lublina, ale i okolic, a także innych powiatów, aczkolwiek pełną współpracę ze świadczącymi pomoc placówkami punkt prowadzi dotychczas na terenie Lublina.
Punkt informacyjno-konsultacyjny dla mieszkańców Lublina i okolic zmagających się z kryzysami psychicznymi mieści się w siedzibie Lubelskiego Stowarzyszenia Ochrony Zdrowia Psychicznego przy ul. Gospodarczej 32, 20-213 Lublin. Uzyskać w nim można informacje o mieszkaniach chronionych, kolejce w oczekiwaniu na nie, procedurach, jakim sprostać należy na drodze do ich uzyskania. Dzięki współpracy np. z Fundacją „Fuga Mundi”, ale także konkretnymi zakładami pracy chronionej, w punkcie otrzymać można informacje na temat dostępnych aktualnie szkoleń dla osób niepełnosprawnych oraz dróg do zatrudnienia takich osób. Wspomniana wyżej współpraca przyniosła już wymierne efekty, których przykładem jest zatrudnienie kilkunastu osób w zakładzie pracy chronionej firmy Roka przy ul. Wojciechowskiej w Lublinie. Mimo kurczącej się listy zakładów pracy chronionej, niepełnosprawni mieszkańcy Lublina mogą także ubiegać się o zatrudnienie np. w firmie Impel.
Ważną płaszczyzną działalności punktu jest współpraca z wolontariuszami. Osoby przybywające na ul. Gospodarczą 32 w Lublinie liczyć mogą zatem na informację o tym, gdzie można skorzystać bez opłat z wizyty u psychologa, w jakich instytucjach i pod jakim adresem skorzystać można z nieodpłatnej porady prawnej, czy z innych wolontariackich form pomocy.
Z pomocy punktu informacyjno-konsultacyjnego skorzystają zatem osoby zgłaszające potrzeby mieszkaniowe, zatrudnienia, ale także zapełnienia czasu aktywnościami. Wiadomo, iż towarzysząca osobom zmagającym się z problemem psychicznym choroba leczona jest najskuteczniej dzięki uzupełnieniu farmakoterapii wszechstronnymi oddziaływaniami środowiskowymi. Osoby, które odnalazły drogi do satysfakcjonującego funkcjonowania w społeczności, realizowania własnych aspiracji, rozwoju zainteresowań, a także grono przyjaciół (nie zawsze i nie koniecznie opiekunów) szybciej odzyskują zdrowie. Takiej właśnie pomocy udzielą im np. istniejące w Lublinie Kluby Samopomocy, Środowiskowe Domy Samopomocy, czy Warsztaty Terapii Zajęciowej. Przykładem takiej działalności jest funkcjonujący przy LSOZP (ul. Gospodarcza 32) Środowiskowy Dom Samopomocy „Serce” i zapewniający popołudniowe zajęcia ośrodek wsparcia, którego pracę koordynuje pani Elżbieta Wąsala. Środowiskowe Domy Samopomocy gwarantują podopiecznym wielogodzinny, zapełniony konkretną aktywnością (uwzględniającą zainteresowania podopiecznych) pobyt w ciągu dnia ( także niejednokrotnie posiłki). Warsztaty Terapii Zajęciowej (jest ich kilka) proponują osobom, które pokonują już pierwsze, wywołane kryzysem obciążenia, drogi przygotowania do przyszłej pracy zawodowej. Z kolei Zakłady Aktywności Zawodowej są – obok zatrudnienia na wolnym rynku pracy i w zpch – sposobem na urzeczywistnienie aspiracji do pracy zawodowej osób chorujących psychicznie.
Potrzeby zagospodarowania czasu wolnego współwystępować mogą z potrzebą korzystania z usług opiekuńczych. Te ostatnie – częściowo odpłatne lub nawet nieodpłatne ( w zależności od zasobów ekonomicznych osoby zainteresowanej) – znajdują swój finał w postaci wizyt domowych terapeuty, czy pielęgniarki po uprzednim umówieniu się na rozmowę z pracownikiem socjalnym. Osoby potrzebujące takiego wsparcia mogą liczyć na pomoc w pokonaniu barier biurokratycznych. Pamiętać należy, iż pomoc tego rodzaju, nie ograniczona względem na liczbę miejsc (skorzysta z niej każdy potrzebujący), uwarunkowana jest jednak posiadaniem orzeczenia o niepełnosprawności oraz aktualnym skierowaniem od lekarza.
Centrum Interwencji Kryzysowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie świadczy pomoc w przypadkach nagłych. Także w tym wypadku punkt informacyjno-konsultacyjny ułatwi kontakt z CIK. Podobnie – skieruje osoby zainteresowane do Biura Informacji Osób Niepełnosprawnych, oferującego potrzebującym stały dyżur prawnika i psychologa
Wspomnieć też należy o formach pomocy w stosunku do osób, którym trudno jest jeszcze w pełni samodzielnie ukierunkowywać swoją aktywność życiową. Pomoc w samodzielnym funkcjonowaniu świadczą osobom chorującym oddziały dzienne oferujące między innymi terapię grupową, stałą opiekę lekarza, pielęgniarki i terapeutów. Oddziały te charakteryzuje zwartość proponowanych form aktywności, uregulowany rozkład dnia; obowiązuje tutaj kontrola wydawania lekarstw. Oddziałów takich na terenie Lublina jest trzy: – podległy LSOZP przy ul. Furmańskiej; – przy szpitalu neuropsychiatrycznym oraz przy Centrum Medycznym Przyjaźni. Skupiają one po 18-20 pacjentów.
Punkt informacyjno-konsultacyjny gotów jest oczywiście do wszechstronnego wspierania rodzin osób chorujących psychicznie. Oprócz informacji spotkają się one z propozycją cyklicznych spotkań rodzin. Spotkania takie prowadzone są przez Stowarzyszenie „Zdrowie psychiczne”, a także przy Klinice Psychiatrii (ul. Abramowicka w Lublinie). Formułowany zaś w ramach tych grup wsparcia przekaz posiada charakter bardziej użytkowy, a nie terapeutyczny. Ważnym jest tutaj właśnie samo wsparcie o charakterze również emocjonalnym. Już w tym momencie podać warto, iż funkcjonujące przy Klinice psychiatrycznej spotkania rodzin odbywają się w czwartki co 2 tygodnie.
Do punktu informacyjno-konsultacyjnego udać się, zadzwonić lub wysłać wiadomość mailową może każdy zainteresowany. Także osoby dotychczas zdrowe, które podejrzewają np. u siebie wystąpienie nasilonego problemu natury psychologicznej.
Funkcjonowanie punktu informacyjno-konsultacyjnego skoordynowane jest z działalnością wielu instytucji. Wymaga to stałego wysiłku, wyzwaniu temu zaś LSOZP sprostać pragnie poprzez m.in. cykliczne spotkania przedstawicieli urzędów, stowarzyszeń, organizacji pozarządowych, zinstytucjonalizowanej opieki medycznej, prowadzone na wzór psychiatrii niemieckiej. Z niemieckim modelem psychiatrii środowiskowej strona polska zapoznawała się m.in. w toku odbytych dnia 12.IV. szkoleń dla pracowników merytorycznych zatrudnionych w różnych instytucjach – począwszy od Urzędu Miasta, MOPR, ROPS, poprzez ŚDS-y, organizacje pozarządowe aż po lekarzy ze Szpitala Neuropsychiatrycznego, Kliniki i poradni zdrowia psychicznego. Szkolenia te (dla ok. 70 osób) poprowadzili przedstawiciele stowarzyszenia Albatros e.V. pp. Katarzyna Stręk, Dagmar Schwarz i Patrycja Majorowicz, przy udziale dr Artura Kochańskiego i psychologa z Kliniki p. Moniki Szewczyk.
W toku odbytego szkolenia przyjęto postulat, aby – na wzór niemieckiego stowarzyszenia GPV – przedstawiciele organizacji pozarządowych, urzędów i służby zdrowia koordynowali swoją służbę osobom chorującym psychicznie poprzez odbywane cyklicznie spotkania. Jakkolwiek pierwsze takie spotkanie odbyło się wcześniej – dnia 7. III. 2012 r., to dnia 13.IV. br. odbyło się pierwsze cykliczne spotkanie, w toku którego strona niemiecka pomagała odpowiedzieć polskim partnerom na pytanie, co można zmienić w polskim systemie opieki psychiatrycznej. Kolejne spotkanie cykliczne oparte na modelu GPV zaplanowano na dzień 15.V. br.
Ciesząc się z dużej dynamiki współpracy polsko-niemieckiej w zakresie wypracowywania modelu psychiatrii środowiskowej i odnotowując poważny sukces tej psychiatrii na terenie miasta Lublina, zachęcić wypada wszystkich zainteresowanych do korzystania z usług punktu informacyjno-konsultacyjnego.
Czynny jest on w poniedziałki i środy od godz. 9:00 do 13:00 oraz w czwartki od 14:00 do 18:00 przy ul. Gospodarczej 32, 20-213 Lublin.
Możliwy jest też codzienny kontakt telefoniczny od poniedziałku do piątku w godz. od 8:00 do 16:00 pod numerami telefonu kom.: 726 700 770 oraz tel.: 81 746 52 00 (kontakt z p. Izabelą Mazuś).
Adres mailowy: izabelamazus@wp.pl
Wiedzę na temat punktu informacyjno-konsultacyjnego zaczerpnąłem dzięki rozmowie z p. Izabelą Mazuś z LSOZP, której niniejszym dziękuję za poświęcony mi czas oraz precyzję i szczegółowość informacji.
Zygmunt Marek Miszczak