Jak trudno dostosować terapię dla osób z niepełnosprawnością intelektualną z zaburzeniami psychicznymi tak, aby przyniosła jak najwięcej pozytywnych efektów dla beneficjenta, wiedzą jedynie rodzice, opiekunowie i kadra ośrodków wsparcia oraz Domów Pomocy Społecznej.
Dom Pomocy Społecznej m. Hr. Eligiusza Suchodolskiego dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie w Gościeradowie, realizuje od wielu lat dla swoich mieszkańców terapię ze zwierzętami, czyli Zooterapię.
Wpływ kontaktu ze zwierzętami na osobę z niepełnosprawnością intelektualną jest wielostronny, nie da się temu zaprzeczyć. Mieszkańcy Domu Pomocy Społecznej w Gościeradowie znakomicie czują się wśród zwierząt. Dają upust pozytywnym emocjom, okazują czułość zwierzętom dotykiem, głosem, postawą ciała. Są bardzo empatyczni. Dbają o zwierzęta na tyle, na ile pozwala im niepełnosprawność: czeszą, szczotkują, dają wodę i paszę do jedzenia, sprzątają boksy, wyprowadzają na pastwiska i sprowadzają je wieczorem do stajni. Widać przy tym duże zaangażowanie, budującą się współpracę w grupie i integrację. Tworzą się pozytywne relacje społeczne w grupie, sprawniejsze osoby pomagają osobom z większą dysfunkcją ruchową czy intelektualną. Zooterapia motywuje beneficjentów terapii do aktywności ruchowej i poznawczej podczas bezpośredniego kontaktu ze zwierzętami. Zajęcia bezpośrednie ze zwierzętami wpływają również pozytywnie na rozwój komunikacji werbalnej i pozawerbalnej. Daje sią zauważyć nasiloną gestykulację, zmiany wyrazu twarzy, zmiany tonu głosu, zmiany postawy ciała.
Wiele można dywagować nad korzyścią z kontaktu ze zwierzętami osób z niepełnosprawnością intelektualną. Dla zainteresowanych przedstawiamy poniżej krótką tezę naukową Zooterapii i stanowisko praktyka prowadzącego terapię, celem oszacowania wartości i korzyści, jakie owa terapia ofiaruje beneficjentom.
- Teza naukowa terapii:
Zooterapia czyli Animaloterapia to celowo ukierunkowana integracja, podczas której zwierzę wykonuje określone zadania, mające na celu poprawienie kondycji zdrowotnej pacjenta. Kluczem sukcesu tej terapii jest dotyk, tutaj terapeutą jest zwierzę, a proces leczenia odbywa się m.in. poprzez głaskanie go, bądź przytulanie. Takie działania stymulują osobę chorą i wspomagają wydzielanie endorfin, które obniżają poziom stresu. Pobudza także funkcje odpornościowe naszego organizmu i obniża poziom hormonów stresu – poprzez produkcję kortyzolu i noradrenaliny („Terapie z udziałem zwierząt w leczeniu i rehabilitacji chorych i niepełnosprawnych. Animal-assisted therapies in treatment and rehabilitation of diseased and disabled”. Wojciech Giermaziak, Iwona Fryzowska-Chrobot). - Stanowisko praktyka:
Zooterapia to najlepsza terapia dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w każdym ze stopni niepełnosprawności. Terapia ze zwierzętami nie wymaga od jej uczestników sprawności ruchowej, talentu plastycznego czy recytatorskiego. Nie wymaga skupienia uwagi i dokładnego wykonywania zleconych czynności, których ta osoba zazwyczaj nie jest w stanie wykonać. Zajęcia ze zwierzętami to bierna lub czynna terapia. Można tylko słuchać, obserwować i wchłaniać zapach zwierząt. Można też głaskać, badać rękami sierść, uszy, pysk czy ogon zwierzęcia. Można karmić zwierzęta i czuć przy tym ciepło i delikatność pyska. Zwierzę jest ufne, odda czułość za czułość nic nie żądając w zamian. Można również uczestniczyć w pracach porządkowych w stajni i na wybiegach, pomagać w obrządku. Tutaj uczestnicy terapii znajdują terapię sensoryczną i ergoterapię. Utrwalają podczas treningu porządkowego praktyczne umiejętności, uczą się obowiązkowości i systematyczności. Tu nie ma nic na siłę – nikt desperacko nie szuka efektów terapii w postaci namacalnej. Tutaj można zobaczyć pozytywne reakcje emocjonalne osób ze znaczną sprzężoną niepełnosprawnością. Widać radość, zainteresowanie i jednocześnie spokój. Widać błogostan na twarzy beneficjenta terapii podczas głaskania, przytulania zwierzęcego terapeuty.
Jest jeszcze jeden ważny aspekt Zooterapii – integracja z uczniami szkół, również szkół specjalnych, z uczestnikami ośrodków wsparcia, mieszkańcami ościennych DPS-ów. Przyjmujemy nieodpłatnie grupy z opiekunami na zajęcia z Zooterapii, w której uczestniczą także mieszkańcy Domu. Widać dumę naszych mieszkańców, jako gospodarzy „Zwierzęcego Folwarku”. Pokazują innym swoje umiejętności w pracy ze zwierzętami, zaznajamiają jak się zachować, pouczają jak podejść do zwierzęcia. Wspólnie spędzony czas ze społecznością z innego środowiska podczas zajęć, daje naszym mieszkańcom wiele satysfakcji, buduje ich wiarę w sprawczość, wiarę w samego siebie.
Przedstawiamy Państwu kilka zdjęć z zajęć Zooterapii w „Folwarku Zwierzęcym” działającym przy Domu Pomocy Społecznej w Gościeradowie.
Elżbieta Spyra
—
Stowarzyszenie Wspomagania
Osób Niepełnosprawnych
“Res Sacra Miser”
ul. Folwark 20
23-275 Gościeradów