8 czerwca 2023 r. Warsztat Terapii Zajęciowej Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Świdniku obchodził 25-lecie swojej działalności.
Uroczyste obchody tego Jubileuszu odbyły się 15 czerwca br. w Sali Kameralnej Miejskiego Ośrodka Kultury w Świdniku. 2023 rok to rok szczególny dla Stowarzyszenia, które obchodzi 60 lat swojej działalności jako ogólnopolska organizacja pozarządowa, której misją jest:
- dbanie o godność, szczęście i jakość życia osób z niepełnosprawnością intelektualną, ich równoprawne miejsce w rodzinie i w społeczeństwie,
- wspieranie rodzin osób z niepełnosprawnością intelektualną we wszystkich obszarach życia i sytuacjach, a zwłaszcza w ich gotowości niesienia pomocy innym (Art. 3 Statutu PSONI).
Na wstępie uroczystości Jubileuszowych Wiesława Staszczak – Kierownik WTZ, serdecznie powitała przybyłych gości: władze Miasta i Powiatu, przedstawicieli organizacji pozarządowych, Rodziców, członków Stowarzyszenia, uczestników Warsztatu Terapii Zajęciowej, Środowiskowego Domu Samopomocy, Dziennego Centrum Aktywności a także obecnych i byłych pracowników Warsztatu.
Zaszczycili nas swoją obecnością: Małgorzata Paprota – Dyrektor Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – Oddział Lubelski, Łukasz Reszka – Starosta Powiatu Świdnickiego, Andrzej Mańka – Przewodniczący Rady Powiatu Świdnickiego, Dyrektor Centrum Usług Społecznych w Świdniku, Stanisław Kubiniec Radny Rady Miasta Świdnik, Zofia Brzozowska – Wiceprezes Lubelskiego Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki w Lublinie, Mirosława Grela i Krystyna Suszek – byłe Przewodniczące Zarządu świdnickiego Koła PSOUU, Beata Bernat – Wicedyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Świdniku Agnieszka Kusy – Kierownik Działu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych reprezentująca Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Świdniku, Elżbieta Romańska-Nowik Zastępca Dyrektora ds. Ekonomiczno-Finansowych SP ZOZ w Świdniku, Aneta Komsta – Prezes Fundacji Ogrody Kultury Bez Barier, Ewa Kossowska – Kierownik Sekcji Profilaktyki, Terapii Uzależnień i Wsparcia Rodziny CUS w Świdniku, Katarzyna Charytanowicz – Kierownik Warsztatu Terapii Zajęciowej Stowarzyszenia Integracji Społecznej w Mełgwi. Serdeczne słowa powitania skierowane zostały do rodziców, uczestników i pracowników Stowarzyszenia.
Liczne gratulacje oraz słowa pochwały dla działalności Warsztatu na przestrzeni 25-lat otrzymały Panie: Iwona Ratajczak Przewodnicząca Zarządu świdnickiego Koła PSONI oraz Wiesława Staszczak Kierownik WTZ.
Podkreślić należy wytrwałość kadry i rodziców, którzy przez wiele lat tworzyli warunki stałego wzbogacania form rehabilitacji a przez to rozwoju osobowego i społecznego Osób Niepełnosprawnych, dzięki czemu Warsztat stał się widoczną, wartościową częścią życia społeczności lokalnej.
Szczególnym dowodem uznania dla wieloletniej działalności Warsztatu Terapii Zajęciowej było nadanie placówce i Kierownikowi WTZ w 2018 roku tytułu „Amicus Civitatis” (Przyjaciel Miasta) przez Burmistrza Miasta Świdnik.
Po multimedialnej prezentacji Warsztatu Jubileusz uświetniły występy artystyczne w wykonaniu uczestników WTZ. Wystąpiła grupa wokalna „Ach To My”, jej solista Szymon Woźniak, grupa teatralno-taneczna „Motyle” oraz poetycka „Pleyada”. Występy artystyczne wzbudziły wśród zaproszonych gości duże zainteresowanie i zostały nagrodzone gromkimi brawami. Uroczystym obchodom towarzyszyła wystawa prac uczestników WTZ zaprezentowana w holu Miejskiego Ośrodka Kultury.
Warsztat Terapii Zajęciowej został utworzony przez Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym (PSOUU) Koło w Świdniku, obecnie Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną (PSONI) z inicjatywy ówczesnej Przewodniczącej Zarządu Koła Pani Mirosławy Greli i rodziców osób niepełnosprawnych.
Pierwszych uczestników placówka przyjęła 8 czerwca 1998 r. Terapia zajęciowa odbywała się wówczas w 5 pracowniach: stolarskiej, ceramicznej, audio-video, kulinarnej i plastycznej, uczestniczyło w niej 25 osób z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Od stycznia 1999 r. została utworzona kolejna, szósta pracownia – krawiecka, a liczba uczestników WTZ zwiększyła się do 30 osób. 1 grudnia 2003 roku zajęcia w placówce rozpoczęło następne 10 osób. Powstały wówczas dwie pracownie: pracownia artystyczna witrażu i poligraficzno-introligatorska. Ponowne zwiększenie liczby uczestników WTZ miało miejsce w grudniu 2021 roku. Utworzona została pracownia technik artystycznych, a tym samym kolejne 5 osób zostało objętych rehabilitacją zawodową i społeczną.
Przez wszystkie lata Warsztat wzbogacał swoją ofertę terapeutyczną wprowadzając nowatorskie formy działalności, poszerzając w ten sposób zakres rehabilitacji społeczno-zawodowej.
W listopadzie 2004 r. Warsztat wydał pierwszy numer czasopisma „Bliżej siebie” poświęconego problematyce społeczno-kulturalnej powiatu świdnickiego. Czasopismo wydawane jest do dnia dzisiejszego i cieszy się dużym zainteresowaniem czytelników. WTZ mieści się w budynku przy ul. Kościuszki 8 w Świdniku będącym własnością Gminy Miejskiej Świdnik i użyczonym Stowarzyszeniu na działalność Statutową.
Obecnie do Warsztatu uczęszcza 45 osób z niepełnosprawnościami ze wskazaniem do terapii zajęciowej w WTZ. Terapia odbywa się w 9 pracowniach tematycznych i prowadzona jest przez wykwalifikowaną kadrę instruktorską.
Pracownia krawiecka to miejsce, w którym uczestnicy nabywają umiejętność posługiwania się igłą i nicią. Poznają tajniki obsługi maszyn do szycia a także doboru tkanin i dodatków w celu uzyskania jak najlepszego efektu w realizacji zamierzonego celu. Zdobywają praktyczne umiejętności w zakresie technik artystycznych np. filcowania, haftowania. Projektują i szyją kostiumy dla grup artystycznych. Prace wykonywane w tej pracowni mają zarówno charakter użytkowy jak i dekoracyjny. Instruktorem w pracowni krawieckiej jest Agnieszka Grela.
Pracownia artystyczna witrażu to miejsce, w którym kolorowe szkiełka ożywają i nabierają kształtu. Uczestnicy poznają techniki wykonywania witrażu metodą Tiffanego – polegającą na łączeniu elementów szkła za pomocą taśmy miedzianej i cyny, tworzenia przedmiotów techniką fusingu – czyli obróbki termicznej szkła, czy mozaiki – kompozycji z małych elementów szkła przyklejanych do podłoża. Przedmioty wykonywane w tej pracowni mają charakter od dekoracyjnego po użytkowy. Uczestnicy poznają cały proces tworzenia od projektowania poprzez wycinanie, szlifowanie elementów i łączenie. Pracownię prowadzi Lilianna Drabek.
Pracownia plastyczna. Zajęcia w tej pracowni prowadzi Katarzyna Szostek. Celem zajęć jest rozwijanie umiejętności manualnych, praca nad estetyką wykonywanych prac, samodzielnością i kreatywnością w połączeniu z nauką i wykorzystaniem w praktyce różnych technik plastycznych takich jak: rysunek, malarstwo i grafika. Uczestnicy nabywają umiejętności do wykonywania batiku czy posługiwania się techniką decoupage przy zdobieniu przedmiotów użytkowych i dekoracyjnych. Praca w tej pracowni daje jej uczestnikom możliwość wyrażania się przez sztukę.
Pracownia ceramiczna. Terapia w tej pracowni skupiona jest na pracy z gliną. Uczestnicy mają szeroki wachlarz działań w obrębie tego medium. Przyswajają umiejętności związane z wykonywaniem przedmiotów zarówno użytkowych i ozdobnych. Poznają techniki zdobienia takie jak: szkliwienie, tlenkowanie, szelakowanie, inkrustacja i sgraffito. Ważnym etapem w procesie twórczym jest wypalanie prac w piecu ceramicznym. Wszelkie działania łączą się z dbałością o estetykę wykonywanych prac. Możliwość samodzielnego projektowania wytworów ma na celu rozwijanie kreatywności i odpowiedzialności za powierzone zadanie. Instruktorem w pracowni ceramicznej jest Maria Witkowska.
Pracownia stolarska – instruktor Marek Glinka. Specyfika tej pracowni pozwala na codzienny kontakt uczestników z tak pięknym i wdzięcznym tworzywem jakim jest drewno. Wykonują podstawowe prace z dziedziny jego obróbki: piłowanie, frezowanie, klejenie, szlifowanie, nadawanie przedmiotom określonej faktury. Prace wykonywane w tej pracowni mają charakter dekoracyjny (ikony, rustykalne ramy) jak również użytkowy – drobne meble, półki, które znajdują zastosowanie w innych pracowniach.
Pracownia gospodarstwa domowego. Instruktorem w tej pracowni jest Dariusz Tokarzewski. Celem terapii jest usprawnianie i podnoszenie umiejętności samoobsługowych uczestników, poszerzenie wiedzy na temat savoir-vivre, sporządzanie jadłospisów z zastosowaniem zasad zdrowego żywienia. Uczestnicy nabywają umiejętności bezpiecznej obsługi sprzętu AGD. Dokonując zakupów uczą się doboru artykułów spożywczych oraz gospodarowania pieniędzmi. Uczestnicy pracowni wykonują prace porządkowe i pielęgnacyjne na terenie zielonym przylegającym do Stowarzyszenia.
Pracownia umiejętności społecznych i technik audiowizualnych. Instruktorem w pracowni jest Ilona Bednarczyk, a głównym celem tej pracowni jest rozwijanie umiejętności społecznych, które mają na celu umożliwienie Uczestnikom aktywnego, wartościowego i niezależnego uczestnictwa w życiu społecznym. Poprzez codzienne zadania kształtowana jest zaradność społeczna, samodzielność oraz umiejętność współżycia społecznego. Plan terapii zakłada również nabycie przez uczestników umiejętności obsługi sprzętu audio-wideo a także podstawowych umiejętności z zakresu cyfrowej obróbki zdjęć i montażu nagrań wideo. Uczestnicy pracowni dokumentują również uroczystości i wydarzenia związane z działalnością WTZ w placówce i poza nią, prowadzą bloga, konto WTZ w mediach społecznościowych oraz kanał na platformie YouTube. Pracownia bierze aktywny udział w przygotowywaniu materiałów do czasopisma „Bliżej siebie”.
Pracownia poligraficzno-introligatorska – prowadzona przez Małgorzatę Denysiuk, ma stricte komputerowy charakter. Uczestnicy nabywają umiejętności obsługi komputerów, posługiwania się internetem oraz urządzeniami związanymi z poligrafią. Poznają techniki pracy z edytorem tekstu, wykonują proste grafiki w programie graficznym. Uczą się redagowania dokumentów aplikacyjnych. Wykonują zaproszenia, dyplomy, listy gratulacyjne, podziękowania. Uczestniczą w tworzeniu kolejnych numerów czasopisma „Bliżej siebie”.
Pracownia technik artystycznych ma za zadanie usprawnianie umiejętności manualnych uczestników, pracę nad samodzielnością i kreatywnością w połączeniu z wykorzystaniem w praktyce różnych technik artystycznych takich jak: malowanie, haft diamentowy, makramy, decoupage, obrazy, kompozycje z wykorzystaniem sznurka. Uczestnicy opanowują podstawowe czynności techniczne (cięcie, załamywanie, klejenie, zaginanie, kalkowanie itp. Zajęcia w pracowni prowadzi Agnieszka Stachyra.
Uczestnicy Warsztatu korzystają również z zajęć rehabilitacyjnych i ogólnousprawniających prowadzonych przez fizjoterapeutę Beatę Klizę. Wsparcie i pomoc psychologiczną zapewnia psycholog Dorota Kowalczuk-Wałęga, a pracownik socjalny Anna Danielak dba o współpracę z rodzicami/opiekunami uczestników WTZ. Nad finansami Warsztatu Terapii Zajęciowej czuwa księgowa Katarzyna Dobosz. O porządek i estetykę w placówce dba Elżbieta Monik, natomiast za bezpieczny dowóz uczestników do placówki odpowiada kierowca Mariusz Mazur.
Indywidualny Program Rehabilitacji zapewnia również rozwój pasji i zainteresowań uczestników WTZ, umożliwiając im udział w dodatkowych zajęciach. Są nimi m.in.:
- Grupa teatralno-taneczna „Motyle” rozpoczęła zajęcia w 2002 roku. W skład grupy wchodzą uczestnicy Warsztatu Terapii Zajęciowej, których pasją jest taniec i teatr. W trakcie swej wieloletniej działalności grupa otrzymała wiele wyróżnień i nagród podczas przeglądów i festiwali w kraju i za granicą, m.in. w Ogólnopolskich Przeglądach w Biłgoraju, Opolu Lubelskim, Kodniu, Lublinie i wielu innych. Grupa uczestniczyła w Międzynarodowym Festiwalu Nieprzetartego Szlaku we Lwowie, w Brześciu oraz w Kijowie. Zajęła III miejsce na V Ogólnopolskim Festiwalu Twórczości Teatralno-Muzycznej “ALBERTIANA 2005” w Krakowie.
Największe sukcesy „Motyli” przypadają na okres kiedy grupę prowadziła Renata Elmerych – pedagog specjalny, choreoterapeuta, reżyser grupy, należą do nich m.in.:- Grand Prix na Festiwalu Form Tanecznych w Łomiankach (2019r.) – I miejsce na XIX Ogólnopolskim Festiwalu Twórczości Teatralno-Muzycznej Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie „ALBERTIANA 2019” w Krakowie, organizowanym przez Fundację Anny Dymnej „Mimo Wszystko” i Fundację im. Brata Alberta,
- I miejsce w Wiosennych Konfrontacjach Muzyczno-Teatralnych – Przystanek Talentowo w Nałęczowie (2022r).
- Grupa wokalna „Ach To My”. Funkcjonuje od 2004 r., tworzą ją uczestnicy Warsztatu Terapii Zajęciowej, których pasją jest śpiew. Repertuar grupy obejmuje utwory znanych i lubianych piosenkarzy i zespołów muzycznych. Zespół bierze aktywny udział w regionalnych, ogólnopolskich i międzynarodowych przeglądach i festiwalach. W ciągu swej wieloletniej działalności otrzymał wiele wyróżnień i nagród. Wokaliści zespołu uczestniczyli w Festiwalu Zaczarowanej Piosenki pt. „A na tym rynku w Krakowie” organizowanym przez Annę Dymną, na którym grupa otrzymała statuetkę „Przyjaciela Zaczarowanego Ptaszka” oraz Festiwalu Osób Niepełnosprawnych „mocArt” w Katowicach i Opolu. Zespół otrzymał nagrodę artystyczną Burmistrza Miasta Świdnik za osiągnięcia w działalności artystycznej. „Ach To My” cyklicznie bierze udział w Międzynarodowym Konkursie Piosenki „Nieprzetartego Szlaku”, za co w 2022 roku podczas gali jubileuszowej otrzymała nagrodę specjalną, a w Wojewódzkim Przeglądzie Twórczości Artystycznej Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną – Wiosenne Konfrontacje Teatralno-Muzyczne „Przystanek Talentowo” w Nałęczowie zajęła I miejsce (2022 r.). natomiast w 2023 otrzymała wyróżnienie oraz dwie nagrody specjalne dla solistów. W 2023 r. wokalista grupy Szymon Woźniak został laureatem Ogólnopolskiego Festiwalu Twórczości Teatralno-Muzycznej Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną „Albertiana 2023” organizowanego przez Annę Dymną i Fundację im. Brata Alberta w Krakowie. Grupę prowadzi Dariusz Tokarzewski.
- Grupa poetycka „Pleyada”. Wśród uczestników warsztatów są osoby próbujące swoich sił w twórczości poetyckiej. Jako prekursorzy z Polski, w 2003 roku wzięli udział w Lwowskich Spotkaniach Poetyckich. W związku ze stale wzrastającą potrzebą tego typu działalności, w 2004 roku powstała grupa poetycka „Pleyada”. Uczestnicy brali udział w wielu przeglądach i konkursach zarówno poetyckich jak i recytatorskich (Lwów, Zamość, Poniatowa, Lublin, Tomaszów Lubelski, Janowica, Kraków). „Pleyada” ma w swoim dorobku dwa tomiki poezji pt. „Nasz alfabet – widzę, słyszę i czuję…”. Autorskie tomiki wydało również dwóch uczestników grupy. Grupę prowadzi Dorota Kowalczuk-Wałęga.
Warsztat Terapii Zajęciowej umożliwia uczestnikom rozwój umiejętności zawodowych oraz zapewnia im przygotowanie do podjęcia zatrudnienia. Działania te noszą miano aktywizacji zawodowej i dokonywane są zarówno poprzez terapię zajęciową w pracowniach placówki jak również przez udział uczestników w kursach, szkoleniach, praktykach i stażach podnoszących umiejętności zawodowe i społeczne. Ponadto placówka zabiega o udział w projektach systemowych. Dotychczasowe inicjatywy mające na celu aktywizację zawodową uczestników warsztatu obejmowały swoim zakresem gastronomię, ogrodnictwo, ceramikę oraz prace pomocnicze i porządkowe w biurze, bibliotece, przedszkolach i na terenach zielonych.
Duża różnorodność metod, form i technik terapii stosowanych w Warsztacie świadczy o jego ciągłym rozwoju, a tym samym o bogatej ofercie aktywizacji społecznej i zawodowej przygotowanej dla uczestników Warsztatu. Jest to możliwe dzięki doświadczeniu i wysokim kwalifikacjom kadry. Kierownikiem WTZ jest Wiesława Staszczak, sprawująca tą funkcję od momentu powstania placówki.
Jubileusz 25-lecia działalności Warsztatu Terapii Zajęciowej był dla nas wyjątkowo ważnym wydarzeniem. Czujemy się dumni, że wieloletnia praca przyniosła tak znakomite efekty docenione przez władze samorządowe, PFRON oraz organizacje z nami współpracujące.
Wydarzenie pt. „25 lat z kulturą i sztuką uczestników WTZ PSONI Koło w Świdniku” zostało dofinansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w ramach zadania organizacji sportu, kultury, rekreacji i turystyki.
Serdeczne życzenia z okazji Jubileuszu złożył również Burmistrz Miasta Świdnik Waldemar Jakson, który odwiedził naszą placówkę wręczając List Gratulacyjny.
Wszystkim uczestnikom i pracownikom Warsztatu serdecznie gratuluję, dziękuję za twórczy i rzetelny wysiłek oraz życzę dalszych sukcesów i satysfakcji w życiu zawodowym i osobistym.
Galeria zdjęć
Wiesława Staszczak
Kierownik Warsztatu Terapii Zajęciowej PSONI Koło w Świdniku