Zatrudnienie wspomagane od lat potwierdza swoją skuteczność na całym świecie. To forma wsparcia zawodowego dla osób z niepełnosprawnościami, które znajdują się w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy. Chodzi o osoby z poważnymi ograniczeniami w funkcjonowaniu, które nie są w stanie samodzielnie znaleźć i utrzymać zatrudnienia. Zazwyczaj nie mają też kwalifikacji ani doświadczenia zawodowego.
Zatrudnienie wspomagane jest niestety nieobecne w trwałym i ogólnodostępnym systemie instrumentów aktywizacji zawodowej w Polsce. Od ponad 20 lat usługa ta realizowana jest wyłącznie projektowo przez organizacje pozarządowe.
Jako nowe podejście do aktywizacji zawodowej zatrudnienie wspomagane opiera się na założeniach społecznego modelu niepełnosprawności, zgodnie z którym źródłem ograniczeń osób z niepełnosprawnościami w ich aktywnym i samodzielnym funkcjonowaniu jest brak odpowiedniego wsparcia społecznego oraz istnienie w środowisku barier, które nie pozwalają na skuteczne włączanie tych osób w życie społeczne i zawodowe. Założenia modelu są całkowicie zgodne z założeniami Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami oraz innych aktów międzynarodowych dotyczących praw człowieka.
Zgodnie z Konwencją Państwa strony posiadają obowiązek zapewnienia uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami w życiu społecznym, politycznym i kulturalnym oraz ich prawo do pracy i zarabiania na utrzymanie.
Według artykułu 27 Konwencji ONZ – Praca i zatrudnienie Państwo: „gwarantuje prawo osób niepełnosprawnych do pracy, na równych zasadach z innymi obywatelami, w tym prawo do utrzymywania się z pracy wybranej przez siebie i akceptowanej na rynku pracy i w środowisku pracy, o charakterze otwartym, niewykluczającym i dostępnym dla osób niepełnosprawnych”.
Tym wskazaniom odpowiadają trzy kluczowe założenia modelu zatrudnienia wspomaganego, którymi są:
- praca za wynagrodzeniem współmiernym do wykonanej pracy,
- zatrudnienie na otwartym rynku pracy z pełnią obowiązków i praw przysługujących pracownikom nie – niepełnosprawnym,
- zapewnianie pracownikowi w trakcie zatrudnienia ciągłego wsparcia dostosowanego zarówno pod względem wymiaru i rodzaju wsparcia do jego indywidualnych potrzeb i konkretnych okoliczności (w kwestiach zawodowych i społecznych), a także udzielanie długoterminowego wsparcia pracodawcy i zespołowi współpracowników.
Doświadczenia zespołów zatrudnienia wspomaganego zarówno w kraju jak i za granicą wskazują, że ze wsparcia trenerów pracy korzystają w szczególności osoby z niepełnosprawnością intelektualną, osoby z chorobą psychiczną, osoby ze spektrum autyzmu, osoby ze sprzężoną niepełnosprawnością, niewidome, niesłyszące.
Światowe Stowarzyszenie Zatrudnienia Wspomaganego (WASE) definiuje zatrudnienie wspomagane jako „pracę zarobkową w zintegrowanym środowisku na otwartym rynku pracy, przy zapewnieniu pracownikowi niepełnosprawnemu stałego wspomagania. Praca zarobkowa oznacza taką samą zapłatę za taką samą pracę jak w przypadku pracownika pełnosprawnego”.
Podobnie definicja zatrudnienia wspomaganego Europejskiej Unii Zatrudnienia Wspomaganego (EUSEE, aktualnie Europejskie Stowarzyszenie Zatrudnienia Wspomaganego ASSE) opisuje zatrudnienie wspomagane jako „dostarczenie wsparcia osobom z niepełnosprawnością oraz innym grupom osób wykluczonych, mającego na celu zapewnienie im i utrzymanie płatnego zatrudnienia na otwartym rynku pracy”.
Wymienione powyżej definicje wskazują, że zatrudnienie wspomagane oparte jest na poszanowaniu indywidualnych potrzeb, możliwości, aspiracji osoby z niepełnosprawnością na drodze do zatrudnienia na otwartym rynku pracy.
Podstawowe założenia, które świadczą o wartości tej usługi są następujące:
- Osoba z niepełnosprawnością jest zatrudniona dlatego, że firma potrzebuje pracownika na konkretne stanowisko. Nie chodzi o to, żeby pracodawca zatrudniał osoby z niepełnosprawnością, bo jest do tego zobowiązany czy z powodów filantropijnych. Chcemy, żeby zatrudnił osobę niepełnosprawną dlatego, że jako pracownik wykona dobrze, zgodnie z oczekiwaniami pracodawcy, powierzone jej zadania.
- Każdy pracownik za to, co robi dostaje wynagrodzenie a jego praca przynosi zyski pracodawcy. Pracownik z niepełnosprawnością powinien być traktowany jak każdy inny. Stawiane są takie same wymagania jak wobec wszystkich. Bez taryfy ulgowej.
- Wykonywanie pracy na takich równych zasadach daje każdemu z klientów usługi zatrudnienia wspomaganego ogromną satysfakcję, wzrost poczucia własnej wartości, jest szansą na godne życie i jest bodźcem do indywidualnego rozwoju.
- Jedną z istotnych zasad „Job coachingu”, odróżniającą go od dotychczas stosowanych metod wspierających w aktywności zawodowej jest wysoka indywidualizacja podejścia do kandydata do pracy.
- Filozofia równego wparcia zakłada, że nikt, komu wsparcie jest potrzebne, bez względu na rodzaj i stopień niepełnosprawności nie powinien być pozbawiony wsparcia i szansy zdobycia pracy w ramach usługi zatrudnienia wspomaganego. Założeniem modelu zatrudniania wspomaganego jest to, iż przy właściwym podejściu każdy kto chce pracować – pracować potrafi, jeżeli pozyska pracę na stanowisku dopasowanym do swoich preferencji, możliwości i ograniczeń a także otrzyma odpowiednie zindywidualizowane i długoterminowe wsparcie trenera pracy, z zachowaniem zasady kontinuum wsparcia – wsparcia tylko tyle ile niezbędne, samodzielności i autonomii tyle, ile możliwe.
Ta spersonalizowana metoda wspierania składa się z pięcioetapowego procesu i działa zgodnie z zasadą: „umieścić – przeszkolić – utrzymać”, którą także w naszym kraju w ciągu ostatnich 20 lat uznano powszechnie za dobrą, efektywną praktykę.
Należy podkreślić, że usługi, które nie zawierają wszystkich pięciu etapów zatrudnienia wspomaganego, nie są zatrudnieniem wspomaganym.
Zgodnie z europejskim standardem modelu zatrudnienia wspomaganego 5 etapów wsparcia obejmuje:
- Zaangażowanie klienta – polega na wyposażeniu osoby z niepełnosprawnościami w informacje i umiejętność ich wykorzystywania w celu dokonywania wyborów opartych na wiedzy. Działania te muszą odpowiadać potrzebom konkretnej osoby, aby w dalszych etapach odpowiednio ją wspierać we wchodzeniu na otwarty rynek pracy.
- Tworzenie profilu zawodowego – podczas tego etapu dokonuje się analizę umiejętności, kompetencji, mocnych i słabych stron klienta. Krok ten pozwala na sprecyzowanie możliwości i oczekiwań klienta, tak aby w dalszych etapach mógł on podejmować decyzje o zatrudnieniu zgodnie zainteresowaniami, umiejętnościami i predyspozycjami osoby z niepełnosprawnością.
- Poszukiwanie pracy – etap ten polega na przygotowaniu do podjęcia pracy (tworzenie CV, treningi rozmów kwalifikacyjnych), a także na podejmowaniu działań prowadzących do znalezienia odpowiedniego miejsca pracy. Osoba zainteresowana musi być informowana o działaniach, kontrolować je, a także podejmować ostateczne decyzje związane z zatrudnieniem. Trener pracy wpiera, pokazuje odpowiednią drogę, lub podąża za klientem, natomiast tylko osoba z niepełnosprawnością jest jedyną osobą decyzyjną.
- Zaangażowanie pracodawcy – na tym etapie dużo zależy właśnie od trenera pracy, który jest odpowiedzialny za nawiązanie kontaktu z pracodawcą, przybliżenie mu idei zatrudnienia wspomaganego, ustalenie zakresu obowiązków przyszłego pracownika zgodnie z jego umiejętnościami i predyspozycjami, a także ustalenia warunków zatrudnienia i możliwości wsparcia osoby z niepełnosprawnością w miejscu pracy.
- Wparcie w miejscu pracy i poza nim – jest to kluczowy etap w utrzymaniu zatrudnienia. Zakres udzielanego wsparcia przez trenera pracy zależy od potrzeb, umiejętności osoby wspieranej i rodzaju zatrudnienia. Trener pracy pomaga osobom z niepełnosprawnościami w opanowaniu obowiązków, a także w zaaklimatyzowaniu się w miejscu pracy. Jest on także wsparciem dla pracodawcy i współpracowników, co wpływa na pracę całej firmy.
Sukces usługi zatrudnienia wspomaganego jest efektem odpowiedniego dopasowania stanowiska pracy i długoterminowego wsparcia realizowanego zarówno przed zatrudnieniem jak i po zatrudnieniu osoby z niepełnosprawnością.
W zatrudnieniu wspomaganym chodzi o zdobycie i utrzymanie „prawdziwej pracy” na otwartym rynku pracy, zapewniającego trwałą integrację oraz bezpieczeństwo dochodów, redukującego jednocześnie zależność od zasiłków.
Zatrudnienie wspomagane to proces dynamiczny, kierowany przez samą osobę z niepełnosprawnością. Rodzaj wsparcia, którego potrzebują osoby z niepełnosprawnością, ich pracodawcy i zespoły współpracowników osoby wspieranej przez trenera w danym czasie, zależy od indywidualnego przypadku, rodzaju potrzeb i specyfiki danej firmy – to wsparcie „szyte na miarę”. W tej sytuacji do pełnienia roli trenera pracy i realizacji wsparcia w procesie zatrudnienia wspomaganego powinny być rekrutowane osoby z odpowiednimi kompetencjami osobowościowymi oraz właściwym przygotowaniem teoretycznym i praktycznym. Trener pracy o odpowiednich kompetencjach osobistych i umiejętnościach adekwatnych do realizowanych zadań, przygotowany do pełnienia swojej roli jest gwarantem wysokiej jakości oferowanych usług zatrudnienia wspomaganego.
Trener pracy jako kluczowa postać w modelu zatrudnienia wspomaganego powinien
w realizacji swoich zadań kierować się określonymi zasadami. W tym celu Europejska Unia Zatrudnienia Wspomaganego stworzyła kodeks etyczny, który stał się jedną z podstawowych zasad wdrażania usługi i jest istotnym elementem standardu modelu.
Kodeks etyczny odzwierciedla podstawowe wartości zatrudnienia wspomaganego i zawiera ogólne zasady i wytyczne opisujące sytuacje i czynności w trakcie świadczenia usług zatrudnienia wspomaganego. Zasady te stanowią swoisty przewodnik dla wszystkich osób realizujących zatrudnienie wspomagane (w tym trenera pracy, doradcy zawodowego, psychologa i innych członków zespołu) i jednocześnie są punktem odniesienia do ich samooceny oraz narzędziem stałego doskonalenia jakości świadczonych usług.
Dzięki zatrudnieniu wspomaganemu właściwe wsparcie otrzymają zarówno pracodawcy, osoby poszukujące pracy, jak i jej współpracownicy. Częstotliwość wsparcia trenera pracy w miejscu pracy nowego pracownika będzie zależała od jego indywidualnych potrzeb wsparcia, a także od potrzeb wsparcia zgłaszanych przez pracodawcę i innych pracowników.
Usługi zatrudnienia wspomaganego są realizowane na otwartym rynku pracy zarówno u pracodawców z sektora prywatnego, jak i publicznego, bez względu na wielkość firmy.
Dla pracodawców to wysokiej jakości specjalistyczna i darmowa usługa, która pozwala znacząco ograniczyć zaangażowanie pracodawcy związane z przebiegiem procesu rekrutacyjnego, a jednocześnie efektywnie zatrudnić i zarządzać pracą osoby z niepełnosprawnością.
Doświadczenia licznych zespołów zatrudnienia wspomaganego pokazują, że współpracownicy osób z niepełnosprawnościami z ich środowiska pracy dobrze przyjmują i często naturalnie wspierają osoby z programów zatrudnienia wspomaganego, budując z nimi pozytywne relacje w miejscu pracy. Natomiast osoby zatrudnione przy wsparciu trenera pracy doceniają znaczenie takiego zatrudnienia i stają się dla pracodawcy dobrymi, zaangażowanymi i lojalnymi pracownikami.
Z tego powodu zatrudnienie wspomagane jako strategia ma pozytywny wpływ na realne włączenie społeczne i pełne uczestnictwo w społeczeństwie, czyli elementy powiązane
z płatnym zatrudnieniem na otwartym rynku pracy.
W Polsce usługa zatrudniania wspomaganego ma swoje początki w latach 2001/2002, kiedy to w oparciu o założenia amerykańskiego Job Coaching’u podjęte zostały we Wrocławiu lokalne działania, po wstępnej adaptacji założeń modelu do ówczesnej polskiej rzeczywistości prawnej, społeczno – ekonomicznej i kulturowej. Rozpoczęcie realizacji usług zatrudnienia wspomaganego było efektem współpracy miast partnerskich: Wrocławia i amerykańskiego miasta Charlotte (Północna Karolina).
Na początku XXI wieku w Polsce realizowane były wyłącznie tradycyjne formy wspierania aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami, które nie uwzględniały specyfiki funkcjonowania wielu osób potrzebujących odpowiedniego, zindywidualizowanego i ciągłego wsparcia w zdobyciu oraz utrzymaniu płatnego zatrudnienia na otwartym rynku pracy.
Przy podejściu tradycyjnym osoby te najczęściej nie miały żadnych szans na zaistnienie w zakładach otwartego rynku pracy. Jednocześnie ich brak w zespołach pracowniczych a także funkcjonujące powszechnie stereotypowe postrzeganie osób z niepełnosprawnościami jako osób o ograniczonych możliwościach w kontekście podjęcia pracy i bycia pożądanym pracownikiem powodowały, że także pracodawcy rzadko brali pod uwagę zatrudnienie osób z tej grupy.
Dostępne badania i liczne dobre praktyki z różnych krajów, w tym z realizacji modelu w Polsce wskazują jednoznacznie, że długoterminowe wsparcie udzielane osobom z niepełnosprawnościami przez trenerów pracy zmienia takie podejście pracodawców – zaczynają oni dostrzegać wartości i korzyści płynące z zatrudniania osób wspieranych przez trenerów.
Zainicjowane we Wrocławiu przez Wrocławski Sejmik Osób Niepełnosprawnych działania były sukcesywnie rozszerzane i wdrażane przez kolejne organizacje pozarządowe, zarówno o zasięgu lokalnym, regionalnym jak i ogólnopolskim. Kolejne zespoły trenerów pracy podejmowały trud przepracowywania założeń realizacji usługi kierując je do coraz liczniejszych i zróżnicowanych grup odbiorców. W ciągu minionych lat wdrażania usługi organizacje musiały jednak pokonywać wiele trudności – począwszy od powszechnego braku zrozumienia założeń procesu, po istotne problemy związane z zapewnieniem ciągłości finansowej dla podejmowanych działań.
W rozwoju zatrudnienia wspomaganego w Polsce odnotować należy kilka przełomowych dat. Są to kolejne lata realizacji inicjatyw organizacji pozarządowych:
- Rok 2001: Wrocławski Sejmik Osób Niepełnosprawnych (WSON) rozpoczyna na terenie Wrocławia realizację autorskiego programu TRENER opartego o model Job Coaching’u z USA (odbiorcami wsparcia były osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności).
- Rok 2006: Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną (PSONI) rozpoczyna realizację autorskiego programu zatrudniania wspomaganego opartego na modelu irlandzkim (w całej Polsce powstają Centra DZWONI – Centra Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie).
- Lata 2008 – 2010: na terenie całego kraju realizowany jest pilotażowy program PFRON „Trener pracy” oparty na doświadczeniach obydwu programów (WSON i PSONI); pilotaż realizują zarówno organizacje pozarządowe jak i podmioty samorządowe.
- Lata 2012 – 2015: w ramach innowacyjnego testowego projektu z komponentem ponadnarodowym pn. „Trener pracy jako sposób na zwiększenie zatrudnienia osób niepełnosprawnych” wypracowane są i przetestowano wytyczne dla wdrażania zatrudnienia wspomaganego w Polsce, które do dziś są wykorzystywane w praktyce w większości programów zatrudnienia wspomaganego prowadzonych przez organizacje pozarządowe w Polsce. Projekt realizuje PFRON w partnerskiej współpracy z Polskim Forum Osób Niepełnosprawnych, Polską Organizacją Pracodawców Osób Niepełnosprawnych oraz irlandzką organizację ekspercką KARE. W pracach nad założeniami projektu i w jego realizacji zaangażowana jest większość organizacji mających już doświadczenia w prowadzeniu usług zatrudnienia wspomaganego.
- Lata 2015 – 2018: realizacja ogólnopolskiego projektu testującego wypracowane narzędzia realizacji zatrudniania wspomaganego (Liderem projektu jest PSONI, partnerem WSON).
- Rok 2015: realizacja projektu „Szkoleniowcy trenerów pracy” przygotowuje kadrę 20 edukatorów trenerów pracy, co pozwala na podejmowanie szerokich działań szkoleniowych i przygotowanie kadr dla kolejnych zespołów realizujących zatrudnianie wspomagane. Wykonawcą projektu jest Wrocławski Sejmik Osób Niepełnosprawnych. Edukatorami są osoby z największym doświadczeniem w pełnieniu roli trenera pracy z terenu całego kraju.
- Lata 2015-2016: powstają dwie krajowe organizacje zrzeszające podmioty wdrażające standardy europejskie w zakresie realizacji usługi zatrudnienia wspomaganego – Polska Unia Zatrudniania Wspomaganego (PUZW) i Polska Federacja Zatrudnienia Wspomaganego. To znaczący krok dla zintensyfikowania działań skierowanych na promocję usługi zatrudnienia wspomaganego w Polsce i jej międzynarodowych standardów. Organizacje „parasolowe” od 2017 r. prowadzą niezależne oraz wspólne działania w kierunku wypracowania rozwiązań systemowych dla usługi zatrudniania wspomaganego.
- Lata 2019 – 2024: PFZW realizuje cykliczne programy szkoleniowe dla kandydatów na trenerów pracy jako przygotowanie kadr, mogących podjąć realizację usług zatrudniania wspomaganego na terenie całego kraju. Szkolenia prowadzone są w oparciu o wypracowane standardy międzynarodowe.
- Od 2019 roku następuje intensyfikacja działań skierowanych na wypracowanie rozwiązań systemowego wdrażania usługi zatrudnienia wspomaganego i włączenia ich do katalogu usług aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami w Polsce.
- Rok 2025 – efektem współpracy organizacji realizujących usługę zatrudnienia wspomaganego (zrzeszonych w PFZW i PUZW) z Biurem Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych jest finalizowanie prac nad całościową koncepcją wdrażania usług zatrudnienia wspomaganego i rozpoczęcie realizacji ogólnopolskich partnerskich projektów: projektu koncepcyjnego (2025) i projektu testującego wdrożeniowego (2026-2029) w ramach finansowania FERS.
Tak więc po ponad 20 latach działań projektowych wszyscy realizatorzy usługi na terenie kraju oczekują na
- Rok 2029 – włączenie do systemowych rozwiązań wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnościami modelu zatrudnienia wspomaganego.
Zgodne z modelem zatrudniania wspomaganego udzielane wsparcie powinno mieć charakter ciągły – czyli być dostępne zawsze wtedy, gdy potrzebuje tego pracownik z niepełnosprawnością lub jego pracodawca. Oferowane wsparcie obejmuje nie tylko pozyskanie nowej posady, ale i utrzymanie jej przez możliwie długi czas. To szczególnie trudne zadanie w sytuacji, kiedy działania prowadzić można wyłącznie w ramach kolejnych projektów a środki finansowe pozyskiwane są głównie konkursowo. Wiele organizacji, które w okresie minionych 20 lat podejmowały realizację usług w ramach projektów w Polsce, nie kontynuuje działań właśnie z tej przyczyny. Warunki konkursowe realizacji usługi często były powodem braku możliwości pozyskania środków na zatrudnienie trenerów pracy i co za tym idzie braku możliwości kontynuowania niezbędnego wsparcia dla podejmujących pracę osób z niepełnosprawnościami. Brak możliwości kontynuowania wsparcia dla tej grupy na stanowisku pracy często prowadzi także do zniechęcania się pracodawców do podejmowania współpracy z zespołami trenerów.
Biorąc powyższe pod uwagę organizacje realizujące zatrudnienie wspomagane projektowo od lat zabiegały o wypracowanie założeń włączających usługę zatrudnienia wspomaganego do systemu wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnościami w naszym kraju. Dzięki zaangażowaniu i determinacji tych organizacji oraz efektywnej współpracy z agendami rządowymi możemy patrzeć z optymizmem na przyszłość zatrudnienia wspomaganego w Polsce.
Doświadczenia z realizacji modelu zatrudnienia wspomaganego na całym świecie od lat
80-tych XX wieku, w tym doświadczenia polskie są świadectwem na to, że aby osiągnąć sukces często należy wyjść poza schemat dotychczasowego działania, zastanowić się nad tym, jak możemy zmienić swoje podejście do realizowanych zadań, co możemy robić inaczej, aby osiągnąć cel. Istnieją liczne dowody potwierdzające, że odpowiednie wsparcie realizowane zgodnie ze standardem modelu zatrudnienia wspomaganego działa. Dzięki usłudze realizowanej zgodnie z tym modelem dla wielu osób wspieranych przez trenerów pracy to, co było dotąd niemożliwe, stało się możliwe.
Bibliografia:
- Europejska Unia Zatrudnienia Wspomaganego, Broszura informacyjna i standardy jakości, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, Warszawa, 2013
- Europejska Unia Zatrudnienia Wspomaganego, Zbiór praktycznych wskazówek. Warszawa, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, Warszawa, 2013
- Bałtowska-Jucha, M. Głaz-Skirzyńska, M. Gorący, M. Zakrzewska (oprac.), Raport z badania sytuacji w zakresie zasięgu i dostępności usługi zatrudnienia wspomaganego na terenie kraju, Polska Federacja Zatrudnienia Wspomaganego, Warszawa, 2022 https://pfzw.pl/wp-content/uploads/2022/10/raport_ostateczny.pdf
- Daniłowska, A. Tatko, A. Gruszczyńska (oprac.), Analiza desk research – Zatrudnienie wspomagane w Polsce na tle rozwiązań realizowanych w wybranych krajach europejskich, Polska Federacja Zatrudnienia Wspomaganego, Warszawa, 2025.
Galeria zdjęć
Tekst: Małgorzata Gorący
Foto: Archiwum Stowarzyszenia OSTOJA
Małgorzata Gorący – antropolog, długoletni pracownik Zakładu Antropologii PAN we Wrocławiu; posiada kilkunastoletnie doświadczenie w pracy badawczej. Absolwentka podyplomowych studiów w zakresie rewalidacji i zarządzania. Współzałożycielka i liderka dwóch organizacji pozarządowych dla osób z niepełnosprawnościami na Dolnym Śląsku (Stowarzyszenie OSTOJA na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami, Wrocławski Sejmik Osób Niepełnosprawnych). Inicjatorka i wieloletnia koordynatorka wrocławskiego programu wspomaganego zatrudnienia (od 2001 roku). Wiceprezeska Polskiej Federacji Zatrudnienia Wspomaganego. Uczestniczy w pracach licznych zespołów roboczych w zakresie tworzenia systemowych rozwiązań na rzecz zabezpieczania potrzeb osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin, na szczeblu lokalnym, regionalnym i centralnym.
Materiał powstał w ramach projektu „Wzmacniamy aktywność”
realizowanego w okresie 01.01.2025 r. – 29.02.2028 r.
przez Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki
Zadanie publiczne jest dofinansowane ze środków PFRON
UWAGA: Pobieranie, kopiowanie i jakiekolwiek inne wykorzystanie treści dostępnych w powyższym materiale wymaga pisemnej zgody LFOON – SW będącego właścicielem serwisu www.niepelnosprawnilublin.pl.