Gdy opiekun osoby zależnej nagle znika z jej codziennego życia, może to mieć dramatyczne konsekwencje. Kto wtedy zaopiekuje się kimś, kto nie jest w stanie sam o pomoc poprosić?
Z takiego właśnie lęku zrodził się „Paszport Życia” – innowacyjne narzędzie stworzone przez Annę J. Nowak, prezeskę Stowarzyszenia na Rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym „ŻURAWINKA”.
Pomysł „Paszportu Życia” narodził się z osobistego doświadczenia p. Anny. Jej 41-letnia córka Agnieszka jest osobą całkowicie zależną – nie komunikuje się werbalnie, nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb. Pani Anna, jako jedyny opiekun Agnieszki, żyła w nieustannym strachu, że jeśli jej zabraknie, nikt nie będzie wiedział, jak właściwie zaopiekować się jej córką.
„Paszport Życia” to wielopoziomowe narzędzie, które ma na celu zabezpieczenie informacji o osobie zależnej, tak aby w sytuacji nagłej nieobecności opiekuna, służby ratunkowe wiedziały, jak skutecznie jej pomóc. Wersja analogowa to rodzaj dokumentu zawierający zdjęcie, imię i numer PESEL osoby, a także kluczowe informacje na jej temat – np. jak się do niej zwracać, jakie ma preferencje żywieniowe, czy cierpi na padaczkę. Dokument ten jest przechowywany w lodówce, a na różnych elementach wyposażenia umieszczane są naklejki z charakterystycznym piktogramem, wskazujące, gdzie można znaleźć „Paszport Życia”.
Istotą rozwiązania jest to, że w sytuacji, gdy opiekun nagle zniknie, służby ratunkowe będą miały dostęp do kluczowych informacji, pozwalających na udzielenie właściwej pomocy osobie zależnej. „Paszport Życia” to narzędzie stworzone z myślą nie tylko o osobach z mózgowym porażeniem dziecięcym, ale także innych niepełnosprawnościach, gdzie występuje problem zaburzonej komunikacji werbalnej i dużej zależności od opiekuna.
Praca nad „Paszportem Życia” trwała 3 lata i była procesem pełnym wyzwań, ale też wzruszeń i satysfakcji. Największym zaskoczeniem dla p. Anny było to, że nie mogła prowadzić spotkań grupowych z opiekunami, jak pierwotnie zakładała – okazało się, że rozmowy na ten temat są tak osobiste i emocjonalne, że wymagały indywidualnego podejścia. To pozwoliło zgromadzić unikatową wiedzę o potrzebach i przyzwyczajeniach osób zależnych, która bez „Paszportu Życia” mogłaby po prostu zniknąć.
Najbardziej satysfakcjonującym momentem było dla p. Anny, gdy Natalia, niemówiąca werbalnie osoba z mózgowym porażeniem dziecięcym, zobaczyła swój własny „Paszport Życia” i usłyszała od mamy: „Natalia, od tego momentu jesteś już bezpieczna”. To właśnie ta chwila stała się dowodem na to, że „Paszport Życia” to coś więcej niż tylko narzędzie – to symbol nadziei i bezpieczeństwa.
Choć „Paszport Życia” został przekazany do Ministerstwa Rozwoju w 2019 roku, wciąż pozostaje w tzw. „szufladzie” i nie doczekał się systemowego wdrożenia. Dla Pani Anny Nowak i całego zespołu, który pracował nad tą innowacją, jest to ogromny zawód i smutek – wiedzą, że to narzędzie mogłoby realnie ratować życie wielu osób. Pani Anna apeluje jednak, by nie poddawać się w obliczu trudności. Jej zdaniem, „jeśli pomysł na innowację wynika z autentycznej, niezaspokojonej potrzeby, to wszystkie trudności można pokonać.” Dodaje również, że kluczem jest determinacja i wiara w sens działania.
Podsumowując Paszport Życia to historia o determinacji i woli życia, która wciąż oczekuje na swoje systemowe wdrożenie. Być może ta publikacja zainspiruje kolejnych innowatorów społecznych do podejmowania odważnych wyzwań, do tworzenia rozwiązań, które realnie poprawiają jakość życia osób najbardziej potrzebujących.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie wywiadu zamieszczonego na stronie internetowej innowacjespoleczne.pl pod tytułem „Paszport Życia”, czyli o determinacji i woli życia.