Pod hasłem „Samorząd partnerem w ochronie zdrowia psychicznego” obchodziliśmy dnia 25.IX. br. X Ogólnopolski Dzień Solidarności z Osobami Chorującymi Psychicznie.
W Lublinie uroczystości rozpoczęły się o godz. 15.00 odprawioną w Kościele pw. Świętego Ducha Mszą Św., w toku której kazanie wygłosił ks. Tadeusz Liminowicz – kapelan Szpitala Neuropsychiatrycznego. Po Mszy Św. zebrani przedstawiciele chorych, służb medycznych, środowisk zaangażowanych w budowanie tzw. psychiatrii środowiskowej udali się do sali obrad Rady Miasta w Lublinie, gdzie odbyła się debata na temat: „Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego i związana z tym problematyka”.
Zorganizowaną przez Lubelskie Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Psychicznego debatę poprowadził dr Artur Kochański, podstawę refleksji wszystkich zainteresowanych stanowiło zaś wystąpienie doc. Marcina Olajossy’ego w przedmiocie wyzwań psychiatrii na Lubelszczyźnie 2011 r. Jak wynika z przedstawionych przez prelegenta danych i ustaleń – istnieje sprzężenie zwrotne pomiędzy wzrostem wskaźników zachorowalności na choroby psychiczne notowanym w ostatnich latach a problemami i dysfunkcjami polskiej gospodarki. Jakkolwiek problem rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych dotyczy całego świata (zależnie od różnych źródeł wyraża się odsetkiem 9,1 – 16,9%), to szczególnej wyrazistości i nasilenia nabiera on w rejonach, gdzie – jak w Polsce, na Lubelszczyźnie – mamy do czynienia z masowymi zwolnieniami z pracy. Tak np. zwalnianym w przeszłości pracownikom FSC i Fabryki Łożysk Tocznych towarzyszyły często stany depresyjne. Przedstawione przez doc. Olajossy’ego dane na temat ustawicznego zmniejszania wysokości kontraktów NFZ wydają się usprawiedliwiać pytanie, czy sposób funkcjonowania służby zdrowia, jej płaszczyzna administracyjna – nie stanowią kolejnego ogniwa we wspomnianym wcześniej sprzężeniu zwrotnym. Obok danych mówiących o wyczerpywaniu się świadczeń „kontraktowych” po I, II, a najdalej III– im kwartale kolejnych lat i wzroście komercjalizacji opieki psychiatrycznej niepokoić bowiem mogą zjawiska wygenerowane poniekąd przez istniejący system opieki psychiatrycznej.
Jak w toku dyskusji zauważył dr Tadeusz Młynarczyk – co najmniej 10% chorych – funkcjonariuszy ośrodka psychiatrycznego w Celejowie funkcjonować mogłoby w ramach opieki środowiskowej. Ich pozostanie w szpitalu jest natomiast wymogiem wywiązania się przez ten ostatni z zobowiązań kontraktowych. Pacjenci stają się zakładnikami systemu, zaś szczególnie boleć mogą przykłady bezpodstawnych ubezwłasnowolnień chorych.
Duch solidarności całego środowiska opieki psychiatrycznej ujawnił się także w toku dyskusji nad zgłoszonym z sali problemem zaburzeń psychicznych jako przeciwwskazania do skorzystania z opieki sanatoryjnej. Obowiązujący stan prawny jest – z czym zgodzili się przedstawiciele chorych i personelu medycznego – wyrazem dyskryminacji. Uniemożliwiające chorym psychicznie skorzystanie z wyjazdu do sanatorium (ze względu na inne, niż psychiczna – choroby!) rozwiązanie podtrzymywane jest wbrew stanowisku Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Jak ujawnił dr Tadeusz Młynarczyk – Rzecznik Praw Pacjenta doradzał w podobnej sprawie zakamuflowanie objawów choroby – metodę sprawdzającą się (jak z kolei zauważył dr Artur Kochański) w poszukiwaniu pracy…
Ostatnim punktem uroczystości był rozlokowany na Rynku Starego Miasta kiermasz wyrobów rękodzieła artystycznego, sporządzonych w toku zajęć aktywizujących przez osoby chorujące psychicznie i korzystające z systemu opieki środowiskowej. Sprzedaży ozdób i przedmiotów użytkowych oraz książek towarzyszył koncert zespołu rockowego RIVER’S NOISE. W toku jego trwania zainteresowani mogli skorzystać z fachowej porady psychiatrycznej w punkcie medycznym na Rynku Starego Miasta.
Dzięki publicznemu omówieniu problemów całego środowiska osoby chorujące psychicznie miały szansę na przezwyciężenie anonimowości w swoim przeżywaniu choroby. Niech imprezy takie, jak niedzielna złączą nas także w głębszym przeżywaniu wspólnej przecież wszystkim podmiotowości.
Zygmunt Marek Miszczak