Kongres Współpracy Transgranicznej 2023 “Miasto Młodych”

Jako pierwszy do Uczestników zwrócił się Pan dr Krzysztof Żuk:

“Witam Państwa bardzo serdecznie w tych burzliwych czasach, ale przychodzi nam podejmować działania i planować przyszłość również i wtedy, kiedy dokoła nas jest wojna, kiedy wielu ludzi cierpi z racji skutków tej wojny. Chciałbym wyrazić – tak, jak to robimy od początku wojny w Ukrainie – tę solidarność z naszymi braćmi z Ukrainy – nic nie jest w stanie tej solidarności i sympatii ograniczyć.

My jesteśmy z Wami i będziemy, ponieważ wspólnie razem walczymy o to samo: o wolność, o niepodległą Ukrainę, ale również w tym kontekście o niepodległą Polskę. Walczymy również o to, byście mieli szanse tak, jak wszyscy inni planować swoją przyszłość, jako państwo europejskie, jako Europejczycy. Ten ubiegły rok pokazał, że potrafimy sobie pomóc, zarówno w tym wymiarze ludzkim, przyjęcie ogromnej ilości uchodźców w Polsce, w tym również tu w Lublinie uruchomiło ogromne siły społeczne. Organizacje pozarządowe, które w tym zakresie otrzymały wsparcie z organizacji międzynarodowych i tym organizacjom międzynarodowym chciałbym bardzo podziękować. Duńska Rada do spraw Uchodźców, z którą rozpoczęliśmy rozmowy bardzo szybko udzieliła nam bardzo dużej pomocy, ale tę pomoc otrzymaliśmy również od UNICEF-u, od Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej, od miast francuskich, które bardzo szybko się zorganizowały i udzieliły tu wsparcia a tak naprawdę wszystkie kraje europejskie: również miasta niemieckie, holenderskie zaangażowały się w tę pomoc humanitarną a część organizacji stanęła na wysokości zadania i pomogła nam zorganizować kształcenie młodych Ukraińców.

Chciałem powiedzieć, że nadal w Lublinie jest około 2000 uczniów w naszych szkołach. Ukraińców, którzy zapewne te szkoły skończą, którzy mieszkają tutaj z swoimi rodzinami i to, co jest ważne uczą się w klasach w pełni zintegrowanych, w klasach gdzie są i Polacy, ale też zdarza się i Białorusini i przedstawiciele innych narodów. To w kontekście dzisiejszego Kongresu też jest istotne i ważne, jak zapewnić kształcenie młodych ludzi, dając im jednocześnie pewność zachowywania ich dziedzictwa kulturowego. To, że będąc na emigracji będą mogli ciągle odwoływać się do swojej kultury, swojej tradycji, swojego języka i my tę misję realizujemy. Wystarczy powiedzieć, że we wszystkich szkołach, w których są uczniowie ukraińscy, dzięki pomocy UNICEF-u i PCPM-u mieliśmy zatrudnionych nauczycieli ukraińskich, którzy pełnili tę funkcję pomocniczą i w sensie bycia nauczycielem i opiekunem i psychologiem a czasami matką, bo też taka potrzeba zaistniała, jeśli te dzieci przeszły horror wojny. W Lublinie potrafiliśmy wspólnie z organizacjami pozarządowymi uczynić to, czego najbardziej potrzeba uchodźcom – tym młodym uchodźcom i zapewne dzisiaj o tym będzie okazję mówić. Ale jest to teraz przed kolejnymi trudnymi latami dla społeczeństwa ukraińskiego, bo kraj wyniszczony wojną będzie musiał być odbudowany, ale zanim do tego dojdzie to przecież dzieci muszą się kształcić, dzieci muszą się czuć bezpieczne. To samo można powiedzieć o rodzinach, które nie mając często stabilizacji finansowej liczą na pomoc państwa. Powinni liczyć również skutecznie na pomoc i na naszą i organizacji pozarządowych.

Dzisiejszy Kongres oczywiście ma szerszy wymiar – on również powinien pokazać rolę młodych ludzi w sensie ich aktywności w zarządzaniu miastem czy w funkcjonowaniu tych organizacji społecznych, w których jesteśmy. Nie jest to łatwe, my to widzimy na przykładzie Lublina. Lublin jest miastem partycypacji społecznej – miastem, w którym partnerami od dawna są organizacje społeczne – tego się trzeba nauczyć, trzeba stworzyć mechanizmy do tego, żeby w tym partnerstwie właściwie definiować cele i osiągać to, czego oczekują od nas mieszkańcy. Ale najgorsze, co byłoby, gdybyśmy realizując swoje strategie rozwoju czy miasta, czy regionu zostawili z boku te pokolenia, które właśnie powinny brać odpowiedzialność na siebie w większym stopniu za przyszłość regionu, miasta czy całego kraju. My to próbujemy od kilku lat robić i ten tytuł Europejskiej Stolicy Młodzieży bardzo nam w tym pomógł. Zaktywizował społeczność młodych ludzi i już podjęliśmy decyzję, że tytuł minie, ale wszystkie narzędzia, wszystkie rozwiązania systemowe, które wdrożyliśmy – zostają. Będziemy utrzymywać finansowanie z budżetu, grantów różnych form aktywności organizacji pozarządowych, ale również tych grup młodych ludzi niekoniecznie zorganizowanych. Tak, jak to często się robi, żeby profesjonalnie działać. Będziemy promowali wszelką aktywność i o tym zapewne Pani Prezydent Beata Stepaniuk-Kuśmierzak, jako Wiceprezydent odpowiedzialna za Europejską Stolicę Młodzieży.

Chcemy również realizować duży projekt, który może dla młodych ludzi być bardzo interesujący – startujemy o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury, ale startujemy znowuż z tym samym przesłaniem, że tu – w tej części Europy, nawiązując do naszego wspólnego dziedzictwa kulturowego – możemy razem budować tę aktywność w tym wymiarze społecznym, o którym mówię – w tym kontekście razem tworzyć płaszczyznę do bycia tą Europejską Stolicą Kultury i kładziemy ogromny nacisk na tę współpracę. Ja się cieszę, że nasze instytucje kultury wydają pisarzy ukraińskich, białoruskich, że sięgają do współpracy z instytucjami kultury w tych krajach. No, w Białorusi to już na uchodźstwie, ale to też jest istotne i ważne, że w Lublinie mamy kilka tysięcy z studentów z Ukrainy i Białorusi, że coraz więcej młodych Białorusinów, którzy są w Polsce wybiera również Lublin na miejsce swojego pobytu. Stajemy się takim miastem bardzo otwartym i może dzięki tej naszej historii, temu wspólnemu dziedzictwu, takim miastem przyjaznym dla uchodźców tych, którzy chcą być na chwilę, ale może się okazać, że ta chwila będzie bardzo, bardzo długa i musimy sprostać ich oczekiwaniom, tym wyzwaniom, które definiuje nam życie.

Witam Państwa w Lublinie i mam nadzieję, że te kilka dni Waszego pobytu dobrze wykorzystamy – nie tylko do zdefiniowania wzajemnych oczekiwań, również i możliwości budowania wspólnych projektów, ale że będzie to też okazja do takich trwałych powiązań między nami. My mamy z miastami ukraińskimi bardzo dużo partnerstw, chociażby dlatego, że aż 10 miast to są miasta partnerskie i te projekty są zakotwiczone już w tej kilkunastoletniej wspólnej historii, ale też z drugiej strony my chętnie uczestniczymy, jako partner dla każdego miasta ukraińskiego i chociażby w ramach programu Polska – Ukraina, szukać tam będziemy źródeł finansowania. Nasze instytucje i organizacje kultury i organizacje pozarządowe również takie partnerstwo budują. Myśmy się uczyli bardzo wiele od naszych partnerów z zachodniej Europy. Dzisiaj oddajemy tę swoją wiedzę, ale ja to podkreślam zawsze – zawsze się od siebie uczymy. Myśmy od miast ukraińskich również czerpali dobre praktyki związane z zarządzaniem tych miast, uczyliśmy się od nich – oni się uczą od nas. To samo dotyczy miast francuskich czy niemieckich, z którymi współpracujemy. My jesteśmy również częścią tych struktur europejskich, takich jak Eurocities, gdzie wspólne problemy definiujemy z Madrytem, Barceloną czy Amsterdamem, więc jest płaszczyzna do tego, żeby dyskutując uczyć się od innych i uczyć się na błędach innych a nie na swoich. I tego sobie życzmy. Dziękuję bardzo.”