4 października 2025 roku w Hotelu Ibis Lublin odbyła się II Lubelska Konferencja Opieki Paliatywnej. Organizatorem było Hospicjum Dobrego Samarytanina razem z lubelskimi środowiskami medycznymi i akademickimi. W wydarzeniu wzięło udział blisko 180 lekarzy i pielęgniarek, co wskazuje na duże zainteresowanie tematem.
Konferencję rozpoczął dr Mariusz Sałamacha z Hospicjum Dobrego Samarytanina, który powitał uczestników. Głos zabrał też . Głos zabrał też ks. prof. dr hab. Mirosław Kalinowski, rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II (KUL), podkreślając, że temat opieki paliatywnej wymaga współpracy wielu dziedzin – od medycyny, przez sferę duchową, po wsparcie socjalne i psychologiczne.
Organizatorzy zaznaczyli, że celem jest przekazanie praktycznej wiedzy i zainicjowanie dialogu między różnymi środowiskami opieki nad chorymi wymagającymi wsparcia paliatywnego.
Konferencja podzielona była na cztery sesje tematyczne, a równolegle odbyły się trzy bloki warsztatowe:
- Lawaseptyka i opatrunki – leczenie trudnogojących się ran, prowadzony przez mgr Krzysztofa Sumińskiego (firma Hartmann);
- Pacjent paliatywny – leczymy rany czy zarządzamy raną (mgr Andrzej Mazurek);
- Szczególne sytuacje kliniczne w terapii silnego bólu w medycynie paliatywnej, prowadzony przez dr hab. Aleksandrę Ciałkowską-Rysz.
Opieka szyta na miarę
Podczas sesji I dotyczącej farmakoterapii bólu zaprezentował się m. in. dr hab. Jarosław Woroń, który podkreślił, że „sam nowotwór nie boli – boli chorowanie, bolą konsekwencje”, co oznacza, że w praktyce klinicznej pacjent odczuwa nie tyle proces nowotworu jako taki, ile skutki choroby, objawy współistniejące, uszkodzenia tkanek, stany zapalne, neuropatie i zaburzenia metaboliczne. Zwrócił uwagę na politerapię, czyli konieczność stosowania wielu leków w sposób uważny i celowy, by maksymalizować korzyści i minimalizować interakcje i efekty uboczne. Ostrzegł przed farmakoterapią „inwalidyzującą” – tj. leczeniem, które poprzez swoje działania uboczne ogranicza jakość życia pacjenta.
Dr hab. Małgorzata Malec-Milewska omówiła rolę tapentadolu w leczeniu bólu i wskazała sytuacje kliniczne, w których może być szczególnie skuteczny, przede wszystkim w sytuacjach, gdy inne opcje zawodzą.
W sesji dotyczącej problemów w opiece paliatywnej swój udział miała dr hab. Aleksandra Ciałkowska-Rysz, która rozważała, czy polski system opieki zdrowotnej daje miejsce Dziennym Ośrodkom Opieki Paliatywnej – instytucjom, które mogłyby pośredniczyć między opieką stacjonarną a całkowicie domową.
Dr n. med. Marcin Janecki przedstawił temat leczenia w przypadku występowania bólu przebijającego. Omawiał wskazania, ograniczenia i doświadczenia praktyczne oraz podkreślił jak ważna jest edukacja pacjenta i jego rodziny w tym zakresie.
Dr n. med. Paweł Grabowski mówił o roli opieki paliatywnej na obszarach wiejskich, zwłaszcza w regionach dotkniętych depopulacją. Zaznaczył, że styl życia, warunki środowiskowe i dostęp do podstawowych usług mają ogromny wpływ na to, jak choroba przekłada się na cierpienie pacjenta – medyczna opieka to tylko część wyzwań. Wskazał też na model nowego hospicjum domowego, w którym kładzie się nacisk na bardziej elastyczną, „szytą na miarę” opiekę dopasowaną do potrzeb pacjentów. Ten model był testowany w 21 hospicjach w Polsce.
Dopełnieniem tej sesji była wypowiedź dr Filipa Buczyńskiego, który zwrócił uwagę na to, by w dbaniu o innych nie zapomnieć o sobie. Mówił o cechach „dojrzałego pomagacza” – akceptacji siebie, odpowiedzialności i samodyscyplinie, rozpoznawaniu i panowaniu nad emocjami, a także znajomości granic własnej wytrzymałości psychicznej.
Sesja III skoncentrowała się na praktycznych wyzwaniach: jak łączyć leczenie bólu i dbanie o komfort, jak minimalizować działania uboczne i jak integrować opiekę nad ranami z resztą terapii paliatywnej.
Mgr Andrzej Mazurek poruszył temat „Pacjent paliatywny – leczymy rany czy zarządzamy raną”. Zwrócił uwagę, że czasami bardziej odpowiednie jest „zarządzanie” raną (tj. minimalizowanie pogorszeń, ułatwianie gojenia, zapobieganie powikłaniom) niż agresywne leczenie, które może powodować cierpienie.
Dr Rafał Młynarski omówił procedurę obsługi portu PKDM 2024, czyli techniczne i proceduralne aspekty pracy z dostępami naczyniowymi, które stają się istotne zwłaszcza w opiece paliatywnej.
Dr Mariusz Sałamacha przedstawił przypadki bólu neuropatycznego i omówił wyzwania diagnostyczne i leczenia – jak rozpoznać ból neuropatyczny u pacjentów paliatywnych i jakie strategie terapeutyczne stosować.
Ostatnim elementem był temat psychoonkologii i wsparcia psychologicznego w wystąpieniach mgr Anny Kotuły-Ciuraj, która podkreśliła, że wsparcie psychologiczne to coś więcej niż rozmowa – to obecność, dialog, oswajanie lęków, nadawanie sensu cierpieniu. Zwróciła uwagę, że pacjent i rodzina muszą mieć wiedzę o możliwych reakcjach: złość, bezradność, bunt, zaprzeczenie, a rozmowy o śmierci i umieraniu, gdy są prowadzone w sposób świadomy i szanujący granice chorego, mogą przynieść ulgę i spokój.
Podsumowanie
Konferencja udowodniła, że opieka paliatywna nie jest domeną jednej specjalności – potrzebna jest współpraca medyczna, psychologiczna, społeczna i duchowa. Wykazano, że każde leczenie i wsparcie powinno być dostosowane do kontekstu pacjenta: jego zasobów, otoczenia, potrzeb i możliwości. Ważną refleksją jest też to, że pomagający również muszą dbać o siebie – przeciążenie emocjonalne, wypalenie, brak granic mogą zaszkodzić nie tylko samej osobie niosącej pomoc, ale i jakości opieki.
Galeria zdjęć
Tekst i foto: Ewelina Dumała
Materiał powstał w ramach projektu „Wzmacniamy aktywność”
realizowanego w okresie 01.01.2025 r. – 29.02.2028 r.
przez Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki
Zadanie publiczne jest dofinansowane ze środków PFRON
UWAGA: Pobieranie, kopiowanie i jakiekolwiek inne wykorzystanie treści dostępnych w powyższym materiale wymaga pisemnej zgody LFOON – SW będącego właścicielem serwisu www.niepelnosprawnilublin.pl.