Uczestnicząc na Zaproszenie Organizatorów – Wydziału Inicjatyw i Programów Społecznych Urzędu Miasta Lublin oraz Galerii Olimp w Społecznym Kiermaszu Mikołajkowym odruchowo niejako porównywałem przebieg tej imprezy, charakter oferty Wystawców, kolorystykę i wyposażenie stoisk, ze specyfiką organizowanych ongiś w naszym mieście Lubelskich Targów Aktywności Osób Niepełnosprawnych.
Kiermasz, w którym uczestniczyłem dnia 7 grudnia 2024 r. w sobotę w Galerii Olimp jako jeden z przedstawicieli Lubelskiego Stowarzyszenia JESTEŚMY, skupiał Wystawców z różnych organizacji pozarządowych – nie tylko reprezentujących interesy osób niepełnosprawnych. Niemniej zarówno podobieństw pomiędzy obiema imprezami, jak i różnic można odnaleźć wiele.
Na specyficzny, radosny i angażujący przede wszystkim najmłodszych i Ich rodziców klimat przedsięwzięcia składały się różne czynniki. Wspomnieć więc najpierw wypada o bezpośrednim wkładzie Organizatora. Wydział I i PS UM zabezpieczył przede wszystkim na cały czas trwania Kiermaszu (godziny od 12:00 do 18:00) możliwość wzięcia udziału w licznych konkursach z nagrodami. Skoro o nich mowa, to powiedzieć należy wyraźnie, iż w centrum gromadek dzieci chętnych do konkursowego sprawdzenia swojej wiedzy, orientacji, umiejętności, stała postać św. Mikołaja, zadającego pytania i wieńczącego poprawne odpowiedzi słodką najczęściej nagrodą.
Wśród pytań konkursowych znalazły się takie, które dotyczyły historii Lublina, jego powierzchni, charakterystycznych dla jego tradycji potraw itp.
Radosny nastrój zwielokrotniony był w tym miejscu przez występy, również zaangażowanych przez Wydział I i PS UM zespołów artystycznych. W godzinach 11:00-12:00 przygotowania do Kiermaszu uprzyjemniały obecnym dzieci, zaś w godz. 17:00 do 18:00 – występowała młodzież; oba zespoły reprezentowały Studio Wokalne i Rehabilitacji Głosu Krystyny Cugowskiej.
Na samym stoisku Wydziału I i PS UM otrzymać można było bezpłatnie szereg wydawnictw – np. „Informator Lubelskiej Karty Seniora edycja siódma”, „Lublin wspólnie dla rodzin 2010-2023”, czy też przeznaczoną raczej dla dzieci publikację pt. „Kolorowy Lublin”.
Również w centrum wydarzeń znalazły się dzieci chętne do wzięcia udziału w Warsztatach malowania buziek oraz Warsztatach malowania świątecznych, których przeprowadzeniem zajęła się Anima-art. – instytucja zajmującą się animowaniem imprez, w toku, których można zaopatrzyć się w tatuaż, karykaturę, a których elementami bywają malarstwo, rzeźba i piosenka.
W tle opisanych wydarzeń dokonywała się zaś prezentacja, niekiedy sprzedaż oferowanych przez Wystawców wytworów. Już w tym miejscu zauważyć można relatywnie niewielką liczbę Wystawców (naliczyłem kilkanaście stoisk) i – w większości wypadków – nieobecność materiałów promujących reprezentowaną przez Wystawcę instytucję.
Bogactwo oferty, jej zróżnicowany charakter i kolorystyka rekompensowały jednak potencjalnym nabywcom te braki. Wydaje się, iż większość Wystawców wyszła z założenia, iż realizacji celów Kiermaszu zadośćuczynią oferowane produkty z zakresu rękodzieła artystycznego i in., które zarazem stanowią najlepszą wizytówkę ich twórców.
Wygląd stoisk, które udało mi się opisać i/lub sfotografować świadczy wymownie o ogromnej inwencji, wkładzie pracy włożonych w przygotowanie wytworów, zaangażowaniu tych, którzy bądź byli w sobotę obecni w Galerii Olimp, bądź byli autorami wspomnianych wytworów.
Rozpocznę zatem przegląd wybranych stoisk od stolika Lubelskiego Stowarzyszenia Osób Chorych na Padaczkę i Ich Przyjaciół „Drgawka”. Uwagę moją zwróciły tutaj barwny stroik do wykorzystania na Cmentarzu, stworzone mieszaną techniką obrazy autorstwa Barbary Lisek – Prezes Stowarzyszenia, wieniec adwentowy, różnobarwne bombki, skrzynki, stroiki, choinka, ceramiczne aniołki.
Warsztat Terapii Zajęciowej Stowarzyszenia „Źródło” Osób Niepełnosprawnych Umysłowo, Ich Rodzin i Przyjaciół jako jeden z nielicznych (obok m.in. Fundacji na Rzecz Ochrony Praw Zwierząt Ex Lege i Lubelskiego Stowarzyszenia JESTEŚMY) zatroszczył się o dopełnienie zasobów stoiska ulotką informującą o celach Stowarzyszenia. Dowiadujemy się z niej, że do głównych zadań Stowarzyszenia należą: „- wszechstronna pomoc w rozwoju i przystosowaniu do życia w społeczeństwie osobom niepełnosprawnym umysłowo; – kształtowanie w społeczeństwie właściwej postawy wobec osób niepełnosprawnych umysłowo; – obrona praw i godności osób niepełnosprawnych”. Do form działalności Stowarzyszenia należą np. liczne imprezy integracyjne, wycieczki, kiermasze, przeglądy twórczości osób niepełnosprawnych, obozy rehabilitacyjno-wypoczynkowe.
Na stoisku WTZ Stowarzyszenia znaleźć można było m.in. wykonane przez podopiecznych mydełka, zawieszki choinkowe, ozdobione techniką decoupage obrazki, butelki, skrzynkę na chustki higieniczne, ceramiczne figurki – np. św. Mikołaja.
W ofercie Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów Oddział Lubelski znalazły się np. stroiki w kształcie choinki i koła, dzwonki, świeczniki, stroiki bożonarodzeniowe.
Uwagę przemieszczających się wzdłuż szeregu stoisk wystawienniczych przyciągały ręcznie wytworzone wyroby ceramiczne Manufaktury Bolesławiec – Magazyn Centralny. Można tutaj było podziwiać wyroby w kształcie Mikołajów, rybki – talerza, choinek, ale też bardzo w gospodarstwie domowym przydatne filiżanki i kubki.
Stoisko Domu Kultury Łęgi SM „Czechów” zdobiły maskotki pluszowe w kształcie kaczuszki, niedźwiadka, prosiaczka, ale też wyszywane chustki i bombki oraz ozdoby, naszyjniki, zawieszki, malowane szyszki.
Podobnie w ofercie Szkoły Podstawowej Nr 26 im. Janusza Korczaka w Lublinie znalazły się: ozdoby na choinkę, ręcznie pomalowane wyroby ceramiczne (aniołki, inne dekoracje).
Na stoisku Fundacji Aktywności Obywatelskiej przyciągały wzrok stroiki choinkowe i inne ozdoby o charakterze świątecznym, bransoletki.
Wreszcie Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej Oddział Lublin – Wielopokoleniowy Klub Wolontariusza proponowało nabycie m.in. figurek Pana Jezusa, kartek świątecznych, świeczników, obrazów w ramkach.
Lista opisanych wyżej stoisk, podobnie jak opisanych elementów oferty danego Wystawcy nie jest oczywiście kompletna.
Na koniec scharakteryzować wypada stoisko reprezentowanego przeze mnie oraz Dorotę, Dianę i Ewę Sadurską Lubelskiego Stowarzyszenia JESTEŚMY. Obok (wyróżniających ofertę naszego Stowarzyszenia) książek autorstwa niżej podpisanego, które sprzedawała uprawniona do zbycia osoba, otrzymać tutaj można było bezpłatnie „Informator LSJ Nr 8/2024”, a także nabyć przedmioty sprzedawane przez Dianę i Dorotę: kaziki (płócienne figurki ludzików), bombki z szyszek, aniołki w koszu, ręcznie wyrabiane czapki i berety, choinki i in. Ewa Sadurska zaprezentowała zaś obrazki wykonane techniką akwareli, ikony, świecące figurki domków i in.
Jakkolwiek wobec oferty wystawienniczej opisanych wyżej i tych niewspomnianych stoisk rzeczywiście trudno było przejść obojętnie, zaryzykuję twierdzenie, iż motyw komercyjny nie był jedynym ani najważniejszym celem, przyświecającym Wystawcom. Każdy bowiem chyba spośród odwiedzających Kiermasz nabywców przekonać się mógł przede wszystkim o bogactwie form zaangażowania instytucji i osób, które swój czas, inicjatywę i energię zechciały wykorzystać dla ubogacenia działalności swoich organizacji.
Piszący te słowa zaświadczyć zaś może, iż ta różnorodność propozycji, form ekspresji twórczej i przedmiotów żmudnego trudu anonimowych zwykle twórców, posłużyły również ubogaceniu jego samego.
Galeria zdjęć
Zygmunt Marek Miszczak