W dniu 9 lipca 2025 roku o godz. 12:00 w Auli Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Lublinie (ul. Chmielna 1) odbył się wykład prof. Roberta MacLarena z Uniwersytetu w Oxfordzie, jednego z najwybitniejszych ekspertów w dziedzinie schorzeń siatkówki o podłożu genetycznym.
Wykład pt. „Gene therapy for retinal diseases” był skierowany do lekarzy okulistów, studentów oraz pacjentów cierpiących na te choroby, którzy mieli okazję skorzystać z najnowszej wiedzy medycznej i praktycznych wskazówek.
Wizyta prof. MacLarena stanowiła kontynuację współpracy z Kliniką Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej USK 1 w Lublinie. Podczas spotkania omawiano zarówno bieżące projekty, jak i dalsze kierunki współpracy na przyszłość. Profesor Robert Rejdak zaprezentował także siedzibę Europejskiego Centrum Innowacyjnych Terapii Chorób Plamki, które już wkrótce rozpocznie działalność w nowoczesnym budynku przy ul. Chmielnej. Prof. MacLaren, jako autorytet w dziedzinie terapii genowych, prowadzi szerokie badania nad tym zagadnieniem. Współpraca z lubelskim ośrodkiem ma na celu wdrożenie terapii genowych na większą skalę, również w USK 1.
Klinika Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej USK 1 jest jedyną placówką w Polsce, która należy do europejskiej sieci leczenia rzadkich chorób oczu. Obecnie zespół kliniki realizuje liczne projekty, w tym „Lubelską Unię Cyfrową”.
Terapia genowa – nadzieja na poprawę wzroku
Terapia genowa polega na wprowadzeniu zdrowego genu do komórek pacjenta, które mają uszkodzony lub brakujący gen odpowiedzialny za rozwój choroby. W przypadku chorób siatkówki chodzi głównie o komórki światłoczułe (fotoreceptory) lub komórki wspierające ich funkcje.
Do oka pacjenta wprowadza się zdrowy gen za pomocą nośnika, którym jest wirus. Terapia dostarczana jest bezpośrednio do siatkówki oka za pomocą iniekcji. Może je wykonać zarówno lekarz, jak i robot chirurgiczny, który zapewnia większą precyzję i delikatność. Profesor MacLaren szczególnie polecał robota, wskazując na jego wyższą dokładność w porównaniu do tradycyjnych metod. Dzięki tej terapii uszkodzone komórki mogą się odbudować, co prowadzi do poprawy funkcji siatkówki.
Skuteczność terapii jest dobrze udokumentowana – u wielu pacjentów obserwuje się znaczne zwiększenie pola widzenia. Warto jednak zaznaczyć, że sukces leczenia zależy od stopnia uszkodzenia siatkówki – im większa utrata wzroku, tym trudniejsze staje się leczenie. Istotnym czynnikiem jest także typ uszkodzonego genu, ponieważ nie każdemu pacjentowi można zaproponować terapię genową. Z tego względu warto skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym, aby dowiedzieć się, czy dana terapia jest odpowiednia w konkretnym przypadku.
Refleksje po wykładzie
Dla mnie, jako pacjentki cierpiącej na retinitis pigmentosa (RP), wykład prof. MacLarena stanowił cenne źródło wiedzy. Od lat poszukuję informacji na temat terapii genowej, która mogłaby pomóc w moim przypadku. Niestety, w Polsce terapia genowa dotycząca mojego przypadku nie jest dostępna. Z kolei w Katowicach (UCK ŚUM, ul. Ceglana 35) można skorzystać z terapii genowej na wrodzoną ślepotę Lebera (LCA), refundowanej przez NFZ. Należy jednak pamiętać, że nie wszyscy pacjenci spełniają kryteria kwalifikacyjne do tej terapii, co podkreślił również prof. MacLaren.
Rozwój inżynierii genetycznej i okulistyki postępuje w szybkim tempie, a nowe technologie w leczeniu rzadkich chorób oczu są na bieżąco udoskonalane.
Dostępność dla osób z niepełnosprawnościami
W kontekście dostępności dla osób z niepełnosprawnościami warto zaznaczyć, że w auli znajdują się podświetlone schody i zamontowana poręcz, co ułatwia poruszanie się osobom z ograniczoną mobilnością. Z drugiej strony, brak jest rozwiązań dostosowanych do osób z dysfunkcją słuchu oraz głuchoniewidomych.
Tekst i foto: Ewa Kalisz
Materiał powstał w ramach projektu „Wzmacniamy aktywność”
realizowanego w okresie 01.01.2025 r. – 29.02.2028 r.
przez Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki
Zadanie publiczne jest dofinansowane ze środków PFRON
UWAGA: Pobieranie, kopiowanie i jakiekolwiek inne wykorzystanie treści dostępnych w powyższym materiale wymaga pisemnej zgody LFOON – SW będącego właścicielem serwisu www.niepelnosprawnilublin.pl.